|
Makale Özeti:
|
Genellikle, bir kitabı üzerinde yer alan unsurlara bakmaksızın alıp hemen okumaya başlamayız. Bununla birlikte bu unsurlara fazlaca dikkat etmez, üzerinde de pek durmayız. Oysa araştırılmaya ve üzerinde kendimizi sorgulamamıza değecek kadar çok sayıda ve önemli işlevleri olan bir yığın unsur vardır. Bu unsurlar, değerleri ve işlevleri bakımından metni alımlamaya, yorumlamaya ve çözümlemeye yardımcı olduklarından göz ardı edilemeyecek kadar önemlidirler. Her yapıt, okunması gereken biçimle ilgili olarak bir yönergeyi içerisinde barındırır: çoğu zaman nasıl okunması ve alımlanması gerektiğini bu özel unsurların varlığı ile önsel olarak kesinler. Bir kitabın başlıksız ya da onu çevreleyen kapak olmaksızın sunulması düşünülemez. Söz konusu roman türü olunca, roman metnini doğru ve tutarlı bir şekilde alımlamak, yorumlamak ve çözümlemek için kendisini çevreleyen bu öğelerin önemi ve işlevi üzerinde durmak kaçınılmaz olarak gündeme gelir. Gérard Genette, bu unsurları, yanmetinsellik (fr. paratextualité) başlığı altında, metin çevresi (fr. péritexte) ve kitap çevresi (fr. épitexte) olmak üzere iki temel alanda incelemeyi önerir. Tutarlı bir anlamlandırma ve yorumlama için, yanmetinsellik, çeşitli yönlerden üzerinde durulması gereken bir alandır; dilsel, görsel, yapısal, anlamsal, iletişimsel, ekinsel, v.b. Bu çalışma, Anna Gavalda’nın “je l’aimais/ Onu Seviyordum” adlı romanının Fransızca ve Türkçe baskılarındaki, yazar ya da yayıncı tarafından düzenlenmiş yanmetinsel özellikleri karşılaştırmalı olarak ele alacaktır.
|