|
Makale Özeti:
|
Çanakkale Muharebelerinde Türk tarafının başarıya ulaşmasındaki önemli faktörlerin başında Menzil teşkilatı ve askeri nakliye (ulaştırma) hizmetleri gelmektedir. Askeri lojistik ihtiyaçları deruhte etmek maksadıyla 25 Mart 1915 sonrasında 5’inci Ordu Komutanlığı emrinde 5’inci Menzil Müfettişliği (Kumandanlığı) kurulmuştur.
İkmal maddeleri, düşman deniz topçusunun etki sahasından uzakta cephe gerisindeki depolara nakledilmiş, buradan siperlere kadar ulaştırılması prensibi üzerinde durulmuştur. İstanbul’dan deniz yoluyla ya da demiryolu ile taşınan ikmal maddeleri Biga’da kurulan ambarlarda depolanmıştır. Buradan mavnalar ve küçük deniz vasıtaları ile ikmal maddelerinin taşınmasına öncelik verilmiştir. Suyolunun kesintiye uğraması durumunda ise Menzil Komutanlığınca öküz, deve ve mekkâre kolları ile ikmal maddeleri intikali yapılmıştır.
Anafartalar ve Arıburnu bölgesindeki birliklerin ikmali için Bigalı’nın kuzeyinde, Seddülbahir bölgesindeki birliklerin ikmali için Soğanlıdere bölgesinde Grup Komutanlıkları depoları kurulmuş, buralardan lojistik destek sağlanmıştır.
İkmal maddelerinin nakliyatında “birliğe kadar götürme” usulü tercih edilmiştir. Menzil Komutanlığı emrindeki nakliye birliklerinin en önemli problemleri; muharebelerin şiddetlendiği dönemlerde istirahat edememe, nakliye hayvanlarının zayıflığı, nakliye motorlu araçlarının piston ve benzeri yedek parçalarının olmayışı, İngiliz ve Fransız uçaklarının bombalarından verilen zayiatlar olmuştur.
Çanakkale Muharebelerinde, cephenin İstanbul’a yakınlığı, “Tekâlif-i Harbiye” ile ikmal maddelerinin yerinden temini ve Balkan harpleri gibi diğer muharebelerden alınan dersler sebebiyle ikmal maddesi nakliyatında önemli problemler yaşanmamıştır. Birinci Dünya Savaşı içerisinde lojistik sistemin en verimli biçimde işletildiği cephenin Çanakkale cephesi olduğu değerlendirilebilir.
|