|
Makale Özeti:
|
Her toplumda bazı konularla ilgili dilsel yasaklar (tabu) sistemi oluşturulmuştur. İnsanın
bazı durumlarından, bazı fizyolojik süreçlerden, ölüm ve ölümcül hastalıklardan doğrudan
bahsedilmez. Bildirişim anında konuşan bazı hassas konulara değinirken her defasında
doğrudan ve kaba adlandırmalarla onun yumuşatılmış değişkesi olan güzel adlandırmalar
arasında tercih yapmak zorunda kalır. Konuşma konusunun karşıdaki kişinin kırılmasına, acı
duymasına veya rahatsız olmasına yol açacağını düşündüğü her durumda konuşan güzel
adlandırmalara başvurur. Kökleri çok eskiye dayanan güzel adlandırmalar günümüzde dilsel
iletişimin birçok alanında kullanıldığı için bilim adamlarının dikkatini çekmektedir. Rusya’da bu
konuyla ilgili bilimsel çalışmalar ancak Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra XX.yy.’ın son on yıllık
sürecinde hız ve önem kazanmıştır. Bu süre içerisinde Rus dilindeki güzel adlandırmaların
oluşum yöntemleri tespit edilmiş, bazı sözcüklerin tabu sayılma nedenleri üzerinde durulmuş,
güzel adlandırma oluşturma amaçları ve bunları art zamanlı olarak inceleme meseleleri ortaya
konmuş, Rusça’da güzel adlandırma oluşumunda kullanılan temel araçlar belirlenmiştir.
Rusça’daki Güzel Adlandırmalar Sözlüğü hazırlanmıştır. Araştırmalar güzel adlandırmaların
oluşturulduğu bireysel ve sosyal alanları kapsamaktadır. Ayrıca edebi metinlerdeki güzel
adlandırmalar, kaba sözlerin (obstsennaya leksika) yerine kullanılan güzel adlandırmalar da
araştırılmaktadır. Birçok önemli çalışmaya rağmen Rusça’daki güzel adlandırmalarla ilgili teori
henüz oluşum aşamasındadır. Günümüzde hala güzel adlandırmaların tanımı, kapsamı, güzel
adlandırma oluşumunda kullanılan yöntemlerin sınıflandırılmasıyla ilgili bilim adamlarının
uzlaştıkları ortak kriterler yoktur.
Bu çalışmada Rusça’daki güzel adlandırmalarla ilgili farklı bilim adamlarının yaptıkları
tanımlara ve bunların arasındaki fikir ayrılıklarının temel nedenlerine, güzel adlandırmaların
oluşum süreçlerine, yapılan farklı sınıflandırmalara, hangi dil araçları ve yöntemleriyle
oluştuklarına ayrıntılı olarak değinilecektir.
|