|
Derginin Adı:
|
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
|
|
Cilt:
|
2015/2
|
|
Sayı:
|
2
|
|
Makale Başlık:
|
TANZİMAT’TAN HARF DEVRİMİNE KADAR OSMANLI TÜRKÇESİNE ÇEVRİLEN ROMANLARIN KÜLTÜREL MİRASIMIZA KATKISI: MİLLÎ AHLAK VE ÂDET VURGUSUYLA MUKADDİMELERE GENEL BİR BAKIŞ
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
THE CONTRIBUTION OF THE NOVELS TRANSLATED INTO OTTOMAN TURKISH BETWEEN THE OTTOMAN TANZIMAT PERIOD AND THE ALPHABET REFORM TO THE OTTOMAN/TURKISH CULTURAL HERITAGE: AN OVERVIEW OF THE PREFACES WITH A FOCUS ON NATIONAL MORALS AND CUSTOMS
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
17.04.2016
|
|
Okunma Sayısı:
|
1
|
|
Makale Özeti:
|
Bu makalede, Tanzimat’tan Harf Devrimi’ne kadar Batı dillerinden Osmanlı Türkçesine çevrilen romanlarda, Türk millî ahlak ve âdetlerinin gerek çevrilecek eser seçimi gerekse çeviri yöntemleri üzerindeki etkilerinin çevirmen ve yayıncı tanıklığında araştırılması amaçlanmaktadır. Türk kültür ve edebiyat dizgesine çeviri yoluyla giren ve ilk örneklerine Tanzimat Dönemi’nde rastlanan roman türünde belirtilen dönemler arasında çeviri ve telif birçok eser verildiği görülmektedir. Bu çevirilerde birtakım özellikler göze çarpmaktadır. Bunlardan birisi, eserin muhtevasının Türk ahlak ve âdetlerine uygunluğu mevzusudur. Süreç-öncesi çeviri ve çeviri süreci normları bağlamında (Gideon Toury), çevirmenler ve/veya yayıncılar, bazen eser seçiminde bunu göz önünde bulundurmuş bazen de çeviri sırasında Türk “âdât-ı millî”sine ve “İslam ahlakı”na uygun olmayan yerleri değiştirmeyi ya da çıkarmayı uygun görmüşlerdir. Kimi çevirmenler Türk dili konusuna ayrı bir hassasiyet göstermiş kimisi de Türk yazarlarını ve Türklerin maddi manevi birçok özelliğini ön plana çıkarmıştır. Makalede çevirmen ve yayıncı ön söz ve son sözleri, ilgili çevirmen ve yazar hatıralarıyla bağlantılandırılacak ve çevirmen ve yayıncıların Türk çeviri edebiyat dizgesinde “millîlik” vurgusuyla ne tür bir “kültür repertuarı” (Itamar Even-Zohar) oluşturmak istedikleri çeviri metinlerin ön söz/son söz örnekleriyle irdelenecektir. İrdelemede ortaya çıkan sonuçlar, kültürlerarası iletişim ve etkileşim aracı olarak görülen çeviri eyleminin ilgili dönemde Türk milliyetçiliği odağıyla ne tür bir işlev üstlendiğine ışık tutacak şekilde çağdaş çeviribilim kuramları çerçevesinde değerlendirilecektir.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
This article aims to investigate the effects of the Ottoman/Turkish morals and customs on the selection of novels to be translated from Western languages into Ottoman Turkish and the translation strategies deployed by the translators between the Tanzimat Period and the Alphabet Reform in witness of the prefaces written by the translators and publishers of the period. The novel, as a literary genre, entered the Ottoman/Turkish literary system in the Tanzimat Period and a high number of translated and original novels were produced in the historical period examined in the present study. Conformity of the content of the works with the Ottoman/Turkish morals and customs emerges as a major issue in the context of the translations in question. In terms of preliminary and operational norms (Gideon Toury), translators and/or publishers either viewed the content-related conformity as a criterion in selecting works for translation or they decided to change or omit the parts in the source texts that they considered inappropriate for the Ottoman/Turkish “national morals” (âdât-ı millî) and Islamic morals. While some translators were sensitive about the Turkish language, some others were specifically concerned about the material and spiritual characteristics of the Turks and the Turkish authors. In the present study, the forewords and afterwords by the translators and publishers will be discussed in relation to the memoirs of the translators and publishers. Moreover, the emphasis on the “idea of nationality” (millîlik) and the “cultural repertoire” (Itamar Even-Zohar) desired to be created accordingly by the translators and publishers will be examined via the analysis of a selected corpus of forewords and afterwords. The results of the examination will be evaluated in the context of contemporary theories of translation with the aim of shedding light on the function of the activity of translation -defined as a means of intercultural communication and interaction- in the context of Turkish nationalism in the relevant historical period.
|