|
Derginin Adı:
|
Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi
|
|
Cilt:
|
2016/5
|
|
Sayı:
|
1
|
|
Makale Başlık:
|
HAREZM TÜRKÇESİYLE YAZILMIŞ KISASU’L-ENBİYA’DA KOŞ SÖZCÜĞÜ VE ANLAM ALANI
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
WORD OF KOŞ AND ITS SEMANTIC FIELD IN THE KISASU’LENBİYA THAT IS WRITTEN WITH KHWAREZM TURKISH
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
12.06.2016
|
|
Okunma Sayısı:
|
1
|
|
Makale Özeti:
|
Türklük biliminde Harezm Türkçesi (13-14. yy.) eserleri arasında
değerlendirilen Kısasu’l-Enbiya, Arapçadan Farsçaya yapılmış bir
peygamberler kıssası tercümesinin 709/1309-10 yılında Nasırü’d-din bin
Burhanü’d-din Rabguzî (Ribat-ı Oguzî) tarafından Türkçeye uyarlanmasıdır.
Bu uyarlama eser, özellikle ses ve biçim bilgisi açısından olduğu kadar söz
varlığıyla da hem yazıldığı döneme hem de Türk dili tarihi çalışmalarına
önemli katkılarda bulunmaktadır.
Koş ve koşa sözcüklerinin köken bilgisi ve tarihi Türk lehçelerindeki
anlam ve kullanımları üzerinde durduğumuz ve yakın zamanda
yayımlayacağımız çalışma sırasında koş sözcüğünün sadece Kısasu’lEnbiya’da
çok anlamlılık çerçevesinde değerlendirebileceğimiz altı farklı
anlamda kullanıldığı tespit edildi. Sözcüğün dönem sözlüklerinde geçen
birçok anlamına bu eserde rastlanması Kısasu’l-Enbiya için olduğu kadar
dönemi açısından da bir zenginliktir. Koşun kullanımına dair bu anlam
zenginliğini ortaya koymak üzere Aysu Ata tarafından hazırlanan metin ve
dizin çalışmaları esas alınarak metinde 12 kez geçen sözcük anlam bilgisi
bakımından incelenip dönem sözlükleri ve metinlerindeki anlamlarla
karşılaştırılıp tanıklatma yoluna gidilmiştir.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Kısasu’l-Enbiya (Anecdotes of Prophets), considered among the
Khwarezm Turkish works (13-14th century) within the Turkishness science, is
the adaptation of the translation of anectodes of prophets from Arabic to
Persian to the Turkish language by Nasırü’d-din bin Burhanü’d-din Rabguzî
(Ribat-ı Oguzî) in the year 709/1309-10. This work of adaptation
significantly contributes to both the era it was written in and to the Turkish
language history works in terms of sound and form information as well as the
existence of words.
During the studywhich we shall publish soon and in which we laid
emphasis on the origin information and history of the words Koş and koşa
within the meaning and usage in Turkish dialects, it has been determined that
the word koş was used in six different meanings which could be considered
by our side pursuant to polysemy in Kısasu’l-Enbiya. Discovering the many
meanings of the word already existing in the dictionaries of the era in this work shows the wealth of Kısasu’l-Enbiyaas well as the period it was written
in. In order to put forth this richness in meaning with respect to the use of the
word Koş, the word that was repeated 12 times in the text has been reviewed
in terms of meaning information by means of taking as the basis the text and
index works prepared by Aysu Ata and comparison was made between the
dictionaries of the period and the meaning within the texts and the method of
witnessing has been used.
|