|
Derginin Adı:
|
Studies of The Ottoman Domain
|
|
Cilt:
|
2011/1
|
|
Sayı:
|
1
|
|
Makale Başlık:
|
17. YÜZYIL OSMANLI TÜRKÇESİ VE BİN MUHAMMED SALİH
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
17. CENTURY OTTOMAN TURKİSH AND BİN MUHAMMED SALİH
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
29.08.2013
|
|
Okunma Sayısı:
|
3
|
|
Makale Özeti:
|
Çok uluslu geniş Osmanlı coğrafyasında, Türkçenin gelişimi her yerde aynı seviyede değildir. Örneğin 17.
yüzyılda Mısır ve çevresinde Kıpçak Türkçesinden Oğuz Türkçesine geçişin son aşamaları yaşanırken Anadolu
ve Rumeli’deki Oğuz Türkçesi, Klasik Osmanlı Türkçesi dediğimiz içinde Arapça ve Farsçanın yoğunu olduğu
bir Türkçe dönemine ulaşmıştır. Ayrıca bu devirde, Arap dünyası başta olmak üzere, Türkçe bilmeyen Osmanlı
tebaası gündelik yaşamaları için Türkçe öğrenmek, Anadolu ve Rumeli’deki Türk halkı da Osmanlı kültür ve
sanat dilini anlamak için Arapça ve Farsçayı öğrenmek ihtiyacı hissetmişlerdir. Bu dönemin dilsel gelişmelerine
vakıf ve halkın ihtiyaçlarını iyi tespit eden, Bin Muhammed Salih, Irak, Mısır, Anadolu ve Rumeli’de Türk dili
ile ilgili çalışmalar yürütmüştür. Özellikle, Eş-Şüzurü’z-Zehebiyye ve Kıtaʿi’l-Ahmediyye fi-Lugati’t-Türkiyye,
Kamūsu’l-Ervāmu fi Nizāmi’l-Kelāmi3
, Uknumu fį Lugati’r-Rūmi ile et-Tercumānu fį Lugati Āli Oŝmāni adlı
eserleri, hem dönemin Türkçesi hem de bu dil vasıtasıyla gerçekleştirilen eğitim-öğretim, sözlükçülük vb.
faaliyetler açısından önemli veriler içermektedir. Bu çalışmada, adı geçen eserlerden hareketle Bin Muhammed
Salih’in yaşamı, Türk diline katkıları ve Eş-Şüzurü’z-Zehebiyye ve Kıtaʿi’l-Ahmediyye fi-Lugati’t-Türkiyye adlı
eseri ele alınıp değerlendirilmiştir.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Progress of Turkish language isn’t at the same level in every part of large, multinational Ottoman geography. For
instance, in 17th century, Oğuz Turkish in Anatolia and Rumelia reached a period which was called Classical
Ottoman Turkish and was abundant in Arabic and Persian words, while the last phase of transition from Kıpçak
Turkish to Oğuz Turkish was seen in Egypt and its surroundings. Also, in this period, Ottoman citizens,
especially the Arabic world, who did not know Turkish needed to learn Turkish for their daily life, and Turkish
citizens in Anatolia and Rumelia needed to learn Arabic and Persian to understand culture and art language. Bin
Muhammed Salih, who was acquainted with the latest linguistic developments of the era, determined these needs
of public and conducted some studies on Turkish language in Iraq, Egypt, Anatolia and Rumelia. Especially Eş-
Şüzurü’z-Zehebiyye ve Kıtaʿi’l-Ahmediyye fi-Lugati’t-Türkiyye, Kamūsu’l-Ervāmu fi Nizāmi’l-Kelāmi, Uknumu
fį Lugati’r-Rūmi and et-Tercumānu fį Lugati Āli Oŝmāni contain important data about both Turkish language of
current period and services such as education, lexicography etc. which were conducted via Turkish language. In
this study, with reference to the mentioned work, Bin Muhammed Salih’s life, works and his contribution to Turkish language were discussed and reviewed with his works Şüzurü’z-Zehebiyye ve Kıtaʿi’l-Ahmediyye fiLugati’t-Türkiyye.
|