|
Makale Özeti:
|
Hz. Peygamberin kızı, Hz. Ali’nin eşi ve Hz. Hasan ile Hüseyin’in annesi Hz. Fatıma İslâm tarihinde önem kazanmış bir şahsiyettir. Ayrıca temiz ahlâkı, takva sahibi oluşu gibi nedenlerle de Müslüman kadınlara örnek teşkil etmiştir. Hz. Peygamberin ölümünden altı ay sonra Hz. Fatıma’nın üzüntüye dayanamayıp öldüğü rivayet edilir. Çalışmamızın konusunu teşkil eden eserde Hz. Fatıma’nın babasının ölümüyle çektiği acı, öleceğini öğrenmesi üzerine arkada bırakacağı öksüzler (Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin) için üzülüşü, çocuklarının Hz. Fatıma’nın ölümüne üzülüşü, Hz. Ali’nin eşi Hz. Fatıma için yaktığı ağıt bütün derinliğiyle ve son derece sade bir dille yansıtılmaktadır. Dini-tasavvufi eserlerin genelinde olduğu gibi bu eserin de Türkiye kütüphanelerinde pek çok yazma nüshası mevcuttur. Üzerinde çalıştığımız nüshalar Konya Koyunoğlu Şehir ve Müze Kütüphanesi yazmaları arasında 5905 ve 5906 arşiv numarasıyla kayıtlı olanlardır. 5905 Arşiv numaralı yazmada 3 Muharrem 1239 (9 Eylül 1823) tarihi açıkça temmet kaydı olarak verilmektedir. Çalışmamızın temelini teşkil eden nüshaların harekeli oluşu dudak uyumunu inceleme imkânını doğurmuştur. Buradan yola çıkarak da 5906 arşiv numaralı yazmanın 18. yüzyıldan itibaren istinsah edilmiş olabileceği anlaşılmaktadır. Eserin dili Eski Oğuz Türkçesinin tipik bir örneğidir ve anlaşıldığı kadarıyla telif hâli 15. yüzyıl ve sonrasına, istinsah hâli ise 18. yüzyıl ve sonrasına ait olmalıdır. Farklı nüshalar üzerinde Mehmet Mahfuz Söylemez’in, Muhammet Kuzubaş’ın ve Şaban Doğan’ın çalışmaları mevcuttur. Bu çalışmamızla Eski Oğuz Türkçesinin ve İslâmî Türk edebiyatının temsilcisi olan eserlerden birini ilim âlemine kazandırmayı amaçlamış bulunmaktayız. Bu doğrultuda ortaya konacak çalışmalar Türk dilinin tarihî seyrini ortaya sermesi açısından önemlidir.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Daughter of Prophet Muhammad, wife of Ali and mother of Hasan and Husayn, Fatimah was a very important person in the history of Islam. She is a role model to Muslim women with her morality and piousness. It is said that six months after the death of Prophet Muhammad, Fatimah died because of deep sorrow. In this piece of work, Fatimah’s sorrow for her father’s death, her sorrow and worry for her two children – Hasan and Husayn – upon learning that she would die, her two children’s grief for their mother, and Ali’s lament for his wife are profoundly reflected in a plain language. Like many religious and sufic work, there are many copies of this work in Turkish libraries. The copies we have worked with are the ones archived with the number of 5905 and 5906, among the manuscripts of Konya Koyunoğlu City and Museum Library. In the writing no. 5905, it is clearly written that the date of 3 Muharram 1239 (9th of September, 1823) was the completion date of the writing. The writings we have worked contained wovel points, and therefore we had the chance to examine labial harmony. With this information, it is understood that writing no. 5906 was copied beginning from 18th century. The work is a typical example of Old Oghuz Turkish language. The copyright form of the writing belongs to the 15th century and after, and the copied form belongs to the 18th century and after. There are studies of Mehmet Mahfuz Söylemez, Muhammet Kuzubaş and Şaban Doğan, on different copies. With this study, we aim to bring this representative work of Old Oghuz Turkish and Islamic Turkish literature in the world of science. Future studies in line with this purpose are very important to show the historical process of Turkish language.
|