|
Derginin Adı:
|
Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
|
|
Cilt:
|
2016/2
|
|
Sayı:
|
36
|
|
Makale Başlık:
|
URDU DİLİNDE SÖZLÜK HAZIRLAMA GELENEĞİ
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
THE TRADITION OF DICTIONARY COMPILING IN THE URDU LANGUAGE
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
23.01.2017
|
|
Okunma Sayısı:
|
1
|
|
Makale Özeti:
|
Urdu sözlükçülüğü bu dilin kendisi kadar eskidir. Emir Hüsrev Dehlevi’nin uyaklı sözlüğü ile başlayan uzun yolculuk günümüzde hazırlanan ve dildeki değişim ve gelişimin aynası olarak kabul edilen tek dilli sözlüklerle devam etmektedir. Uyaklı sözlükler genellikle kelime ezberletme amaçlı ders kitabı niteliğindedir. Uyaklı sözlükler döneminde hazırlanan sözlüklerde her hangi bir sözlükçülük standardından bahsedilemez. Çalışmada üç döneme ayırdığımız Urdu sözlükçülüğünün ikinci döneminde batılıların kendi ihtiyaçlarını karşılama amaçlı bu dile ilgisiyle iki dilli sözlükler hazırlanmaya başlar. Bu sözlüklerden özellikle Platts ve Forbes’in hazırladıkları sözlükler kendisinden sonra hazırlanan sözlüklere örnek teşkil etmesi açısından çok önemlidir. Üçüncü dönem yani XIX. Yüzyılda İmam Bahş Sohbai ile başlayan ve Varis Serhindi’nin İlmi Urdu Lugat’ıyla zirveye ulaşan Urdu dilindeki tek dilli sözlükler günümüzde yolculuğuna devam etmektedir. Bir dilin geçirdiği değişimlerin aynası konumundaki tek dilli sözlüklerin uyaklı ve çift dilli sözlüklere göre geç bir dönemde başlamasının temel sebepleri siyasi ve sosyal durumdur. Urdu sözlükçülüğü konusu çok kapsamlı bir alandır, bu çalışmada Urdu sözlükçülüğünde önemli yer teşkil eden eserlere değinilmiştir. Bu çalışmanın amacı Hint Alt Kıtası’na bir Türk mirası olan Urdu dilindeki sözlükçülük alanında kısa ve öz bir bilgi vermektir.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Urdu lexicography is as old as the language itself. The long journey that began with Emir Hüsrev Dehlevi’s rhymed dictionary, continues with monolingual dictionaries being compiled today reflecting the changes and developments in the language. Rhymed dictionaries are in the form of textbooks intended to ensure memorization of vocabulary. One cannot see any standards of lexicography in the dictionaries prepared during the period of rhymed dictionaries. In the second period of Urdu lexicography, which we divided into three periods in our study, bilingual dictionaries began to be compiled by Westerners to meet their own needs and interests. Of these dictionaries, especially those prepared by Platts and Forbes are important in that they served as examples for the dictionaries after them. Monolingual dictionaries in the Urdu language, which began with Imam Bahsh Sohbai and reached a culmination with Varis Serhindi’s İlmi Urdu Lugat in the 19th century in the third period, still continue their journey today. The fundamental reason of why monolingual dictionaries, which mirror the changes that a language has undergone, began at a later period than rhymed and bilingual dictionaries is related to the political and social conditions. The topic of Urdu lexicography covers a very extensive area and in this study we have dealt with works that have a significant place in Urdu lexicography. The purpose of this study is to provide brief and concise information about lexicography in the Urdu language, which is a Turkic heritage in the Indian sub-continent.
|