|
Derginin Adı:
|
Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi
|
|
Cilt:
|
2014/4
|
|
Sayı:
|
4
|
|
Makale Başlık:
|
“ONİKİ MAKAM” ADI ÜZERİNE
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
ON THE NAME "12 MAKAM"
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
16.02.2017
|
|
Okunma Sayısı:
|
1
|
|
Makale Özeti:
|
Uygur Türkleri arasında “Uygur oniki mukamı” (Uygur Oniki Makamı) adıyla meşhur bir müzik şaheseri vardır. Bu eserin adındaki “makam” (mukam) teriminin ortaya çıkış tarihi, makam kültürünün kökleri, “oniki” sayısı ve makamlarla 12 burç ilişkisi hakkında farklı görüşler söz konusudur.
Kimi araştırmacılara göre “makam” terimi Farabi ve İbn Sina’ya aittir. Kimilerine göre, bu terim 13. yüzyıl musikî âlimi Safiyüddin Urmevi tarafından kullanılmıştır. Oysa araştırmalar göstermiştir ki, “makam” terimi ilk defa Abdülkadir Maragalı tarafından 1418 yılında, yani 15. yüzyılda kullanılmıştır. Doğu müziğinde “makam” terimi kullanılmadan önce, “edvar”, “dair”, “devir”, “şüdud” terimlerinin kullanıldığı görülmektedir.
İlginç olan o ki, makamların sayısı 12 ile sınırlı olmadığı hâlde hep “oniki” sayısıyla ifade edilmeye çalışılmıştır. Bunun nedeninin 12 burçtan kaynaklandığı sanılmaktadır. Ancak araştırmalar burçların sayısının da 12 ile sınırlı olmadığını ortaya koymuştur. Bu durumda 12 sayısının kökleri, astronomik, astrolojik, dini-mitolojik ve felsefi boyutta kazanmış olduğu anlam ve kodlarının çok daha derinlerde aranması gerçeği söz konusudur.
Bu bildiride “makam” ve “oniki makam” terimi, özellikle "12" sayısının kültürel kök ve kodları tartışılacaktır.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Uyghur people (Uyghur Turkish) have a masterpiece named "12 makam" (Oniki mukam). There are different opinions about the historical names of Makam/muqam, the origin of makam culture, 12 figures of Makam, and the influential relationship between 12 horoscopes and the Makam. Some researchers believe that the terms of makam belong to Farabi and Ibn-i Sina, while others hold the opinions that those terms of makam was used in the 13th Century by a great musician, Safiyudin Urmevi. In fact, the term of makam initially was used by Abdulkadir Mergali in 1418. “Edvar”, “ daire”, “ devir”, “ shudud” terms were used before the term “ makam” was used in eastern music.
The strange situation is that “makam” term was recorded as “12 Makam” frequently, even though the numbers of makam consist more than 12 melody types. The main reason of this condition is that the horoscopy includes 12 types, but later researchers claimed that horoscopy may not be limited as 12, it might be more than 12 types. These researches show that the originality of the name of “makam” could be investigated with the assistance of astronomy, astrology, religion, mythology and philosophy.
The main aim of this article is to investigate the historical origin of “makam”, and “12 Makam”, especially focus on the cultural origin and myths of 12 figures in “12 Makam”.
|