|
Derginin Adı:
|
Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi
|
|
Cilt:
|
2014/4
|
|
Sayı:
|
4
|
|
Makale Başlık:
|
UYGUR TÜRKLERİNİN DESTAN VE HALK HİKÂYELERİNDE HIZIR TİPİ
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
KHIDR CHARACTER IN EPOPES AND FOLKTALES OF UYGHUR TURKS
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
16.02.2017
|
|
Okunma Sayısı:
|
2
|
|
Makale Özeti:
|
Uygur Türklerinin yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğu olması ve İslam dinini kabul etmeleri sözlü anlatıların muhtevasına etki etmiş, bu anlatılarda yeni hayat şartları ve yeni dinin algısına bağlı olarak birtakım şekli ve muhtevi farklılıklar ortaya çıkartmıştır. Bu noktada Uygur halk destanlarındaki olağanüstü özellik gösteren şahıslar da bu duruma bağlı olarak yerleşik hayatın ve İslamiyet’in etkisi ile yeniden şekillenmişlerdir. Türk boylarında İslam öncesi mitolojik kaynaklı olağanüstü varlıklar yaygın iken İslamiyet’in kabulünden sonra dinî içerikli tipler ve imgeler ortaya çıkmıştır. Bu durum Uygur Türklerinin destan ve halk hikâyelerinde, Hızır tipinin eski inanç ve kabullerle yeni bir renge boyanması yoluyla şifahî eserlerde varlığını sürdürmesi şeklinde tezahür etmiştir. Yaratılan eserlerdeki “Hızır” tipine bakıldığında “zor durumlarda ve felaketlerde yardım etme”, “iyileri mükâfatlandırıp kötüleri cezalandırma”, “bereket ve bolluğa kavuşturma”, “savaşlarda yardım etme”, “yol gösterme” ve “dua etme” gibi işlevleri ile dinî kaynaktan beslenen sihrî/ulvî şahıs olarak tasavvur edilmektedir.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
That Uyghur Turks are the first Turkic community who led a sedentary life and that they embraced Islam religion had an impact upon the content of oral narrations, and made out new living conditions in this narrations and some formal and contentual differences depending on perception of new religion. At this point, also persons who show extraordinary features in Uyghur Folk epics accordingly reshaped by the effect of sedentary life and Islamism. While extraordinary beings with mythology-originating were common in Turkic tribes pre islamic, religious-containing characters and images came out after acceptance of Islamism. This situation appeared as Khidr character continued his existance on oral works by the way of being suffused “Khidr” character with old faiths and acceptances to a new colour. When examined into “Khidr” character on the created works, he is envisioned as a magic/divine persons fed from religious sources with functions such as “assistantship in difficult situations and calamities”, “remuneration the good and punishment the wicked”, “bringing back to plentifulness and abundance”, “helping in wars”, “guidance” and “praying” etc.
|