|
Derginin Adı:
|
Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature
|
|
Cilt:
|
2017/3
|
|
Sayı:
|
1
|
|
Makale Başlık:
|
TÜRK İSLÂM EDEBİYATI’NA KAYNAKLIK BAKIMINDAN CÖNKLERİN ÖNEMİ: “06 MİL YZ CÖNK 59” NUMARALI CÖNK ÖRNEĞİ
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
THE IMPORTANCE OF JUNKS AS A SOURCE OF TURK-ISLAM LITERATURE: “06 MIL YZ CÖNK 59” NUMBERED JUNK SAMPLE
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
11.06.2017
|
|
Okunma Sayısı:
|
2
|
|
Makale Özeti:
|
Edebiyat tarihinde daha önce adı duyulmamış üdebânın eserlerinin birincil kaynağı olan cönkler, divanlarda yer almamış
şiirlerin ve müstakil haline rastlanılamayan manzûm ve mensûr eserlerin tespitinde yararlanılan değerli bir telîf türüdür.
Muhtevâlarında barındırdıkları zengin öğelerin geleceğe aktarılmasında birer kültür taşıyıcısı vazifesi gören cönklerin,
kütüphanelerde ve özel kitaplıklarda çok sayıda örneğine rastlamak mümkündür. Edebiyat tarihinin yazılı kaynakları
arasında önemli bir yere sahip olan cönkler, muhtevâlarında yer alan çeşitli metin ve bilgilerden dolayı sadece edebiyat için
değil farklı disiplinler için de önem arz etmektedirler. Edebî ürünlerin gün ışığına çıkarılmasında bazen tek nüsha bazen de
var olan bilgileri destekleyen bir nüsha olarak edebiyata kaynaklık eden cönkler, dinî, tarihî ve kültürel ürünlerin kendi
sahalarına kazandırılmaları hususunda zengin imkânlar sunmaktadırlar.
Bu çalışmada, son yıllara kadar edebiyat araştırmalarında adeta göz ardı edilen bu değerli eserlerin, edebiyat tarihimiz
açısından önemini vurgulamak, Türk İslam Edebiyatı’na hangi yönlerden kaynaklık ettiğini belirleyebilmek ve çeşitli eserlerin
gün yüzüne çıkarılması hususunda yapılacak çalışmalara katkı sağlayabilmek amacıyla, Millî Kütüphane’de “06 Mil Yz Cönk
59” numarada kayıtlı olan cönk incelenmiştir. Çalışmada, ilk olarak cönkün muhtevâsı tanıtılmış, ardından ulaşılmak istenen
hedef doğrultusunda dinî içerikli manzûm ve mensûr metinler incelenmiştir. Dinî öğelerle bezenmiş şiirler ve şairler
hakkındaki bilgiler bir tablo hâlinde gösterilmiş, şiirlerin hâricinde cönkte yer alan diğer dinî metinler hakkında da bilgi
verilmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında, cönkte yer alan ürünlerden birer kaynak olarak nasıl yararlanılabileceği ifade
edilmeye çalışılmıştır. Bu hususta, dinî muhtevalı manzum ve mensûr metinlerin incelemesinden elde edilen veriler, Türk
İslâm Edebiyatı’na ait metinlerin günümüze aktarılması hususunda sağladığı imkânlar çerçevesinde 9 başlık altında tasnif
edilmiş ve her bir başlık örneklerle desteklenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın sonunda ise Türk İslâm Edebiyatı’nın yazılı
kaynaklarından biri olan cönklerin önemi vurgulanmaya çalışılmıştır.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Junks, having a remarkable place among written sources of literature history, are also important for different disciplines
thanks to texts in their content. Junks are valuable literary works which are useful for identifying prose and poetry works of
unknown poets and unreleased poems of poets who have divan. Junks can be only text as a main source which brings to
light the unknown literary works while sometimes it is possible to use it as a secondary source that supports substantial
knowledge. They also give opportunities bringing cultural, religious and historical works in their own areas.
Junks, which function as a cultural transmitter that leads rich content to future, are frequently encountered in libraries and
private bookcases. In this paper, the junk which is registered as “06 Mil Yz Cönk 59” in National Library is examined in order
to emphasize the importance of junks for our literature history which is nearly ignored until recent years and contribute to
the future studies which will focus on discovering unknown poems and poets. In the paper, first of all, content of the junk is
introduced and especially religious prose and poetry works are emphasized. Data about poems having religious elements
and poets are given in the table and also information about other religious texts in the junk is given. Then, how one can
benefit from works in content as a source is explained. Therefore, opportunities that are presented by the data which is gained from the examination of the religious prose and poetry works which take place in the junk is divided into 9 titles
which are supported by examples and all of them are about transmission of Turk-Islam literature’s works to modern day.
Thus, in this study, emphasizing the importance of Junks which are one of the written sources of the Turk-Islam Literature is
aimed.
|