|
Derginin Adı:
|
Studies of The Ottoman Domain
|
|
Cilt:
|
2017/1
|
|
Sayı:
|
12
|
|
Makale Başlık:
|
OSMANLI TARİHİ ARAŞTIRMALARINDA TIMAR VE ZEAMET RUZNAMÇE DEFTERLER
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
TIMAR AND ZEAMET RUZNAMÇE REGISTERS IN OTTOMAN HISTORY STUDIES
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
18.10.2017
|
|
Okunma Sayısı:
|
1
|
|
Makale Özeti:
|
Tımar ve Zeamet Ruznamçe Defterleri, Osmanlı Devleti’nde tımar sisteminin uygulanması ve işleyişine dair günlük muamelat hakkında detaylı veriler barındıran defter serilerinden birini oluşturmaktadır. Ruznamçe
defterlerinin teşrifat ruznamçesi, ruznamçe isimli yevmiye defterleri ya da kazaskerlik ruznamçeleri gibi değişik şekilleri olmakla birlikte ibtidadan tımar verme, terfi, nakil, becâyiş gibi sebeplerle tımar kayıtlarının günlük olarak
tutulduğu tımar ruznamçeleri, Osmanlı tarihinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu defterler, özellikle ilgili vilayetlere ait tımara hak kazanma ya da tımarı kaybetme sürecine dair geniş bir malumat sunmaktadır. Bu sürece ek olarak, tımarın tevcihâtındaki bürokratik muamelat ve ilgili vilayetteki taşra idarecileri ile bu idarecilerle tımar sahipleri arasındaki ilişkiler ağına da tanık olmak mümkündür.
Bu çalışmanın konusu da, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Katalogu
Defterhane-i Amire fonunda bulunan Tımar ve Zeamet Ruznamçe Defterleri’nin kaynaklık değeri üzerinedir. Bugüne değin üzerinde pek çalışılmayan bir kaynak grubu olan Tımar ve Zeamet Ruznamçe Defterleri’nin dilinin çözülmesi ve kaynaklık değerinin anlaşılması, Osmanlı tarihi araştırmalarına mühim bir katkı sağlayacaktır. Çalışmada, Başbakanlık Devlet Arşivleri Defterhane-i Amire fonunda bulunan Karahisar-ı Şarki Sancağı’nın özellikle Ordu ve
yöresine ait kısımlar incelenmiştir. Bu katalogda bulunan defterler, bilhassa XVI. yüzyılda yoğun olarak görülmeye başlanmış ve XVIII. yüzyılın ortalarına kadar devam etmiştir. Bu uzun süreç içinde defterlerin tutulma sıklığı, tutulma şekli ve ihtiva ettiği verilerdeki süreklilikler ve değişimler, Osmanlı Devleti’nin ve tımar sisteminin geçirdiği süreci tahlil etmek açısından önemlidir. Tımar ve Zeamet Ruznamçe Defterleri de bu sürece kaynaklık eden önemli bir arşiv malzemesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sebeple çalışmamızda esas olarak, Tımar ve Zeamet Ruznamçe Defterleri’nin Osmanlı tarihi araştırmalarındaki kaynak olarak kullanımına ilişkin bir metodolojik tahlil süreci
üzerinde durulacak ve kaynak olarak kullanımına dair tespitler yapılmaya çalışılacaktır.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Timar and Zeamet Ruznamçe Registers are one of the Ottoman registers which give detailed information on
daily conduct of administration of Timar system in the Ottoman State. There are various forms of Ruznamçe
Registers; such as ruznamçe of teşrifat, yevmiye registers named ruznamçe or ruznamçe of Kazaskerlik; but timar
ruznamçe registers, which were logged daily due to reasons of distribution of timar, promotion, removal, transfer,
exchange of posts (becayiş), have an important place in the Ottoman history. These registers especially present
extensive information on the process of granting a timar or losing a timar. Additionally it is possible to learn
bureaucratic procedures during the granting of a timar, provincal administrators in the Timar territory and network of
relationships between provincal administrators and timar holders.
This paper is about the value of Timar and Zeamet Ruznamçe Registers, which are found in the reserve of Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Katalogu Defterhane-i Amire (General Directorate of Prime Ministry State Archives Catalogue of Ottoman Archive Defterhane-i Amire), as a resource. Deciphering the language of Timar and Zeamet Ruznamçe Registers, which have not been studied thoroughly, and appreciating their
value as a resource would make a major contribution to Ottoman history studies. In this study Ordu region in Sancak of Karahisar-ı Şarki, which is found in the reserve of Başbakanlık Devlet Arşivleri Defterhane-i Amire (Prime Ministry State Archives Defterhane-i Amire), will be examined. The registers in this catalogue were especially started to be frequently seen in the sixteenth century and continued to be seen until mid-way through the eighteenth century.
Information on how frequent these registers were kept, their method and style, continuities and changes in data they contain is very important in order to analyze the process that the Ottoman State and timar system underwent. Timar and Zeamet Ruznamçe Registers are important archival sources which became a witness to this process. Thus in this
paper we will put emphasis on methodological analysis regarding to the usage and value of Timar and Zeamet Ruznamçe Registers as a resource in Ottoman history studies.
|