|
Makale Özeti:
|
Orhon Kitâbeleri, Güney Sibirya’da, Yenisey Irmağı çevresinde bulunmaktadır. Türk adının geçtiği ilk Türkçe metinler, taşlar üzerine yazılmış bir tarihtir. Devletin milletine hesap vermesi anlatılmaktadır. Bu kitabelerde kullanılan runik yazı Danimarkalı dilci Vilhelm Thomsen tarafından 1893 yılında çözülmüştür. Bu yazıtlarda gelişmiş bir dil varlığı ve hitabet sanatıyla karşılaşılmaktadır. Bu çalışmada, gelişmiş dil varlığı içerisinde yer alan, olumlu ve olumsuz anlamda kullanılan kelimeler incelenmeye çalışılmıştır. Orhon kitabelerinde olumlu ve olumsuz anlamda kullanılan bazı kelimelerin tespiti yapılırken, Erhan Aydın’ın Orhon Yazıtları, Talat Tekin’in Orhon Türkçesi Grameri ve Orhon Yazıtları adlı eserlerinden yararlanılmıştır. Tespit edilen bu kelimeler, yapı bakımından kök hâlinde olumsuz anlamda olup ek alarak olumlu ya da olumsuz anlamda kullanılan kelimeler, kök hâlinde olumlu anlamda olup ek alarak olumsuz anlamda kullanılan kelimeler, olumsuzluk eki almasına rağmen olumlu anlamda kullanılan kelimeler şeklinde incelenmiştir. Çalışmanın amacı, Orhon Kitabelerinde yer alan yapım ve çekim eki almış isim ya da fiil köklü kelimeler ve yardımcı eylemle oluşan birleşik fiillerin anlamlarında meydana gelen değişmeleri tespit etmeye çalışmaktır.
|