|
Derginin Adı:
|
Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
|
|
Cilt:
|
2019/1
|
|
Sayı:
|
41
|
|
Makale Başlık:
|
XIX. Yüzyılın İki Gezgini, Théophile Gautier ve Hayrullah Efendi’nin Seyahatnamelerinde Paris ve İstanbul’a Karşılıklı Bakış
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
Mutual Glance to Paris and Istanbul in Travel Books of Two Travelers of the Nineteenth Century: Théophile Gautier and Hayrullah Efendi
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
6.07.2019
|
|
Okunma Sayısı:
|
1
|
|
Makale Özeti:
|
İnsanlık tarihi boyunca yaşanan kültürel çatışmalar incelendiğinde, coğrafya ve din unsurunun bu süreçlerde belirleyici rol oynadığı görülebilir. Doğu ve Batı arasında yüzyıllardır süregelen karşılıklı çatışma, bunun en açık örneklerindendir. Öte yandan çatışmacı anlayışın aksine bu kültürler, zaman içinde birbirlerini tanıma-tanıtma konusunda da çeşitli yollar aramışlardır. Bu anlamda seyahatnameler, “öteki”ni tanıma-tanıtma sürecinde ortaya konmuş somut yazılı kaynaklardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Salt nesnel bir yapıda olmayıp, zaman zaman din-siyaset odaklı öznel değerlendirmeler, önyargılar içermeleri bir kenara bırakılacak olursa, gözlem ve deneyimin öne çıktığı bu eserler, tarihsel bir dönemin kültürel anatomisini göstermeye yardımcı olan önemli bilgi hazineleri arasında düşünülebilir. Bu bağlamda, seyahatnameler ve batılı oryantalist anlayış hakkında genel değerlendirmelerin yapıldığı; Théophile Gautier’nin İstanbul (Constantinople, 1853) ve Hayrullah Efendi’nin Avrupa Seyahatnamesi (1848) başlıklı eserlerinin karşılıklı bakış çerçevesinde incelendiği bu çalışma ile seyahatnamelerin “öteki”nin kültürel yaşamını tanıtmada özelllikle XX. yüzyıla kadar önemli bir görev üstlendiği gösterilmiştir. Buna ek olarak bir batılının gözünden İstanbul’un, bir doğulunun gözünden Paris’in fiziksel ve kültürel bakımdan en dikkat çekici yönleri anlatılarak, iki karşıt kültür arasındaki çatışmanın yazarların söylemlerine yansıyıp yansımadığı takip edilmiş ve yapılan inceleme sonucunda gerek seyahatnameler, gerekse farklı araçlar yoluyla yüzyıllarca nesilden nesile aktarılan kalıp düşünce ve imgelerin her iki yazarın da kalemine yansıdığı fark edilmiştir. Bununla birlikte yaptıkları gözlemler neticesinde edindikleri izlenimlerin bir kısmının hayranlıkla karışık olumlu ifadeler içermesi, yazarların her zaman söz konusu ön yargıların etkisinde kalmadıklarını; şaşkınlık, hayranlık, garipseme, yadırgama, eleştiri, önyargı, özeleştiri, yüceltme gibi olumlu-olumsuz duygu ve düşüncelerin bir arada bulunuyor olması ise yerleşik algının değişkenlik gösterebileceğini ortaya koymuştur.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
When we search cultural conflict continuing for centuries between East and West, it is seen that geography and religion play a decisive role in this process. On the other hand, in spite of this conflictual conception, travel books appear as one of the concrete written sources in the process of recognizing and promoting the “Other". These works founded on observation, are considered as important sources that show the panorama of a historical period. In this context, through the evaluations made about travel books and western orientalist approach; we comparatively examined the works of Théophile Gautier entitled Constantinople and of Hayrullah Efendi entitled Avrupa Seyahatnamesi. It is indicated that travel books have undertaken a significant task especially untill XXth century about presentation of cultural life of the "Other". In addition, by comparatively explaining the most remarkable physical and cultural aspects of Istanbul through the eyes of a westerner and of Paris through the eyes of an easterner, it is examined whether the cultural conflict between two civilisations reverberates to discourses of the authors. As a consequence of the study, it has been realized that the stereotyped thoughts and images transferred to generations through the travel books are reflected in the works of both authors. Moreover, as a result of their observations, the writers express both positive and negative emotions and thoughts such as astonishment, admiration, criticism, prejudice and sublimation. This showed that the writers were not always influenced by these prejudices, and that the established perception can vary.
|