|
Derginin Adı:
|
Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature
|
|
Cilt:
|
2019/5
|
|
Sayı:
|
4
|
|
Makale Başlık:
|
SEYYİD AHMED CEZBÎ’NİN ETVÂR-I SEB‘A KONULU BİLİNMEYEN BİR MESNEVİSİ: KENZÜ’L-ETVÂR
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
SEYYİD AHMED CEZBÎ'S UNKNOWN MATHNAWİ ABOUT THE ETVÂR-I SEB‘A: KENZÜ’L-ETVÂR
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
11.02.2020
|
|
Okunma Sayısı:
|
1
|
|
Makale Özeti:
|
Nefsânî terbiyeyi esas alan tarikatlarda nefsin yedi mertebesi olduğu kabul edilmiş, bu mertebelere “etvâr-ı seb‘a adı verilmiştir. Tasavvufçulara göre bir derviş, ancak bu yedi mertebeyi geçtikten sonra sülûkünü tamamlamış olur. Edebiyatı tasavvufî fikir ve bilgilerini tebliğde bir araç olarak gören pek çok mutasavvıf şair ve yazar etvâr-ı seb‘a konulu risale ve manzumeler meydana getirmiştir. Türk edebiyatında nefis mertebelerini ele alan eserden biri Himmetzâde Torunu Seyyid Ahmed Cezbî’nin Kenzü’l-etvâr adlı manzumesidir. Kaynaklarda zikredilmeyen, kütüphane kataloglarında adı geçmeyen bu eserin yazılış tarihi belli değildir. Mesnevi nazım şekliyle yazılan Kenzü’l-etvâr 183 beyitten meydana gelmiştir. Aruzun fe‘ilâtün / fe‘iletâtün / fe‘ilün kalıbının kullanıldığı mesnevide pek çok vezin kusuru görülmektedir. Kenzü’l-etvâr’da etvâr-ı seb‘a kısaca ele alınmış, yedi mertebenin sadece esmâullâh, renk, hâl ve seyri izah edilmiştir. Edebî sanatlar ve Türkçe deyimler ender kullanılmıştır. Tasavvufi bilgilerin verildiği dizelerde külfetli ve ağır bir dili olan Kenzü’l-etvâr Türkçe arkaik sözcükler bakımından yoksuldur. Bu makalede Seyyid Ahmed Cezbî’nin Kenzü’l-etvâr adlı mesnevisi tanıtılmış, Kenzü’l-etvâr’ın şekil ve muhteva açısından incelenmesiyle elde edilen bulgular sıralanmış, tek nüsha üzerinden kurulan çeviri yazılı metni ilim âlemiyle paylaşılmıştır.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
In the sects based on self-discipline, it was accepted that the self had seven levels, these levels are called “etvâr-ı seb‘a”.
According to Sufism, a dervish can only complete its repen after passing these seven orders. Many sufi poets and writers, who
see literature as a tool in Sufi ideas and knowledge, have produced treatises and verses about "etvâr-ı seb‘a". One of the
works about the exquisite levels in Turkish literature is the Kenzü’l-etvâr by Himmetzâde’s Grandson Seyyid Ahmed Cezbî. The
date of writing of this work which is not mentioned in the references and not mentioned in the library catalogs is not known.
Kenzü’l-etvâr, written in mathnawi verse, is composed of 183 couplets. In the mathnawi where the aruz's fe‘ilâtün / fe‘iletâtün
/ fe‘ilün pattern is used, there are many meter defects. In Kenzü’l-etvâr, etvâr-ı seb‘a is briefly discussed, only the esmâullâh,
color, state and course of the seven ranks are explained. Literary arts and Turkish idioms are rarely used. Kenzü’l-etvâr, which
has a burdensome and heavy language in the verses where Sufism is given, is poor in terms of Turkish archaic words. In this
article, Seyyid Ahmed Cezbî's mathnawi named Kenzü’l-etvâr was introduced, The findings obtained by examining Kenzü’letvâr in terms of form and content were listed and the translation written text established on a single copy was shared with
the scientific world.
|