|
Makale Özeti:
|
Öz: Yazın toplumbiliminde ortaya koyduğu ilke ve kuralları kendinden
önceki kuramcıların çalıĢmalarıyla birleĢtirerek, oluĢumsal yapısalcılığın
sınırlarını çizen ve farklı türden yapıtlardaki uygulamalarını gösteren
Lucien Goldmann, yönteminin tiyatro yapıtlarının çözümlenmesinde de
uygulanabilir olduğunu gösterir. Ona göre, sanatın hangi dalında olursa
olsun, kayda değer eser niteliği taĢıyan her ürün, düĢüncede oluĢma
düzeyinden baĢlayarak, okur veya izleyiciye tamamlanmıĢ bir ürün olarak
sunulduğu en son aĢamaya kadar, tümüyle ait olduğu toplumun tarihsel,
ekonomik, toplumsal ve kültürel gereklilik ve gereksinimleri
doğrultusunda ortaya çıkar. Bu ürünün ortaya çıkmasında yazar ya da
sanatçının rolü, temsilcisi olduğu toplumun sözcülüğünü üstlenmektir.
Aydın kimliğiyle, temsilci konumunda olan sanatçı ya da yazar, toplumda
var olan “olası bilinç” sayesinde oluĢan “dünya görüĢü”nün
Ģekillendirilmesi ve dile getirilmesini sağlar. Goldmann‟ın iĢaret ettiği bu
türden kesinlemeler doğrultusunda, onun çözümleme ve eleĢtiri
yönteminin bir bütün olarak tiyatro yapıtına uyarlanmasının hacimli bir
çalıĢmayı gerektireceği düĢüncesinden hareketle çalıĢmamızı
sınırlandırmak istedik ve bu çalıĢmada, çağımız insanının gittikçe
büyüyen anamalcı ekonomi düzeninin çarkları arasında parçalanan ve
mutsuzluğu sürekli artan değiĢik toplumsal gruplara özgü insanların
gündelik yaĢamından bir kesit sunan Bernard-Marie Koltès‟in Batı
Rıhtımı (Quai Ouest) adlı tiyatro oyununda, yapıtın kaleme alındığı
toplum koĢullarında oluĢan ortak bilinç çerçevesinde bir sözcü olarak
yazarın ortaya koyduğu “dünya görüĢü” ve “sorunsal kahraman”
kavramlarını inceledik
|