|
Makale Özeti:
|
Öz: Temel işlevi “okuyucuyu bilgilendirmek” ve “haber vermek” olan
gazeteler kitle iletişim araçlarının en önemlilerinden biridir. Diğer
yandan, okuyucu ile ilk temasın sağlandığı birinci sayfalar, yalnızca
okuyucunun dikkatini çekerek satışını arttırmayı amaçlamaz, aynı
zamanda gazetenin savunduğu ya da yakın olduğu dünya görüşünü de
yansıtırlar. Bu nedenle, gazeteler ister istemez ilk sayfalarını düzenlerken
öznel davranmaktadırlar. Öznel davranmalarının en büyük nedeni ise,
verdikleri haberlere okuyucularının inanmalarını istemeleridir. Bunu nasıl
yapmaktadırlar? Diğer bir deyişle, gazeteler okuyucularını inandırmak
için gerekçelendirmelerini (fr.argumentation) nasıl oluşturmaktadırlar? Bu
soruya yanıt aramak için, T.C.Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın,
kamuoyunda oldukça fazla tartışma yaratan (fr.polémique), sezaryen ve
kürtaj konusundaki açıklamalarına dayanan haberi ve bu haber sonrasında
kadınların yaptıkları protesto gösterilerini gazetelerin ilk sayfalarında
nasıl verdiklerini inceleyeceğiz. Bu nedenle, açıklamaların haber yapıldığı
27 Mayıs 2012 ve ardından protesto gösterilerinin haber yapıldığı 4
Haziran 2012 tarihinde sırasıyla, Sözcü, Cumhuriyet, Milliyet, Zaman ve
Yeni Akit gazetelerinin ilk sayfalarını inceleyip hangi “gerekçe türlerini”
(fr.types d’arguments) kullandıklarını çözümlemeye çalışacağız.
“Karşımızdakini söylediklerimize inandırma” olarak kısaca
tanımlayabileceğimiz gerekçelendirme kuramı bildiğimiz gibi Aristo’nun
kuramlaştırdığı sözbilim (fr.rhétorique) ile yakından ilişkilidir. Bu
nedenle, günümüzde kullanılan gerekçe türleri Aristo’nun öne sürdüğü
gerekçelerle aynıdır. Çalışmanın diğer bir amacı ise gerekçelendirme
türlerinin seçiminde gazetelerin temsil ettikleri dünya görüşü ve
ideolojileri ne ölçüde belirleyici olmaktadır?” sorusuna yanıt aramaktır.
Çalışmamızda Charaudeau, Maingueneau, Perelman ve de Plantin’in
çalışmalarından büyük ölçüde yararlanılacaktır
|