|
Derginin Adı:
|
Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature
|
|
Cilt:
|
2021/7
|
|
Sayı:
|
1
|
|
Makale Başlık:
|
DİVAN ŞİİRİNDE KULLANILAN KESEL KELİMESİNE DAİR
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
REGARDING THE WORD “KESEL” USED IN THE DIVAN POETRY
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
10.03.2021
|
|
Okunma Sayısı:
|
0
|
|
Makale Özeti:
|
Divan şiiri metinlerinde sözlüklerde geçmeyen kelimelere rastlanılması bilinen bir gerçektir. Ayrıca şairler, sözlüklerde
geçmekle birlikte metinlerde farklı anlamı olan kelimelere yer verebilir. Bu nedenle divan şiiri için her kelimenin bağlamsal
sözlüğünün hazırlanması elzemdir. Bilhassa son yıllarda üniversiteler bünyesinde bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük
çalışmalarına yönelik yüksek lisans ve doktora tezleri yapılmaktadır. Bu çalışmalar genel olarak Osmanlı dönemi
metinlerindeki bir kelimenin hangi bağlamda ve anlamda geçtiğinin tanıklarla tespitini hedeflemektedir.
Kesel kelimesinin anlamının tayini için Osmanlı dönemi sözlüklerine, günümüzde yayımlanan sözlüklere ve Arapça sözlüklere
başvuruldu. Kelimeye sözlüklerde çoğunlukla “tembellik, uyuşukluk, gevşeklik” anlamları verildiği saptandı. Daha sonra
yaklaşık yüz elli divanda kesel kelimesinin geçtiği şiirler belirlendi. Divanlarda kelimenin geçtiği şiirler anlam bakımından
değerlendirildi. Şairlerin kelimenin sözlük anlamına uygun şiirler kaleme aldığı görüldü. Bununla birlikte sözlüklerde
bulunmayan iki anlam bağlamdan yola çıkılarak tespit edildi. Kelimenin şairler tarafından iham-ı tenasüp ve cinaslı
kullanımları öne çıkmaktadır. Bu makale kesel kelimesi bağlamında divan şiiri bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük çalışmalarına
katkı sunmayı amaçlamaktadır.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
It is a known fact that non-lexical words are found in Divan poetry texts. The poets may also include words that are
mentioned in glossaries, but have different meanings in texts. For this reason, it is essential to prepare the contextual
glossary of each word in divan poetry. Particularly in recent years, postgraduate and doctoral dissertations on concordance
and functional glossary studies have been conducted in universities. In general, these studies aim to carry out a well-attested
determination of the context and meaning of words in Ottoman-era texts.
To determine the meaning of the word "kesel", Ottoman-era, present-day and Arabic glossaries were referred to. It was
determined that the glossaries mostly assigned the word with a meaning of "laziness, numbness, slackness". Afterwards,
poems mentioning the word "kesel" were determined among approximately 150 collected poems. The poems mentioning
the word were evaluated in terms of meaning. It was observed that the poets used the word in accordance with its lexical
meaning. On the other hand, two non-lexical meanings were determined based on context. The poets' use of the word
through İham-ı Tenasüp and puns stand out. The present article aims to contribute to the divan poetry concordance and
functional glossary studies within the context of the word "kesel".
|