|
Makale Özeti:
|
20. yüzyılın başlarında Rus İhtilali'yle birlikte oluşan yeni devlet düzeni; beraberinde Orta Asya'da kendilerine özgü tarım, hayvancılık, çobanlık gibi ekonomik faaliyetleri geleneksel olarak yüzyıllardan beri devam ettiren göçebelerin sistematik olarak modern yaşama geçirilmesi ve kent yaşamına tam bir entegrasyonunu beraberinde getirilmiştir. Bu dönüşüm tahmin edileceği üzere sancılı ve uzun bir süreç içerisinde SSCB hükümetinin Kazaklar da dahil olmak üzere Orta Asya'daki göçebe topluluklar üzerinde baskıcı ve aynı zamanda kent yaşamına geçmede destekleyici sosyal ve ekonomik politikaları sonucunda gerçekleşmiştir. Bu makalede Orta Asya'da yaşayan göçebe toplulukların tarihi süreç içerisinde gerçekleştirdiği ekonomik modeller, bu coğrafyanın coğrafi özellikleri ve göçebelerin yerleşiklerle olan ilişkileri ayrıntılı bir biçimde açıklanmıştır. Bazı araştırmacıların görüşlerinin tersine aslında göçebeler ve yerleşikler arasında güçlü ve olumlu bir etkileşimin var olduğu ortaya konmuştur. Hatta bu iki grup arasında bir köprü vazifesi gören bir yarı göçebe yaşam tarzının bu gruplar içindeki konumu irdelenmiştir. Orta çağda Kazak, Kırgız ve Türkmenler ve yarı göçebe Özbeklerde feodal bir yapı kurulmuştur. Bu feodal yapıda tarım alanları, hayvanlar, su kuyuları vb. zenginlikler klan ve boyların ortak malı sayılmasına rağmen bu zenginliklerin kullanım şekli bay ve manap denilen feodal beylerin kontrolündeydi. Bu kontrol onlara en çok ve en iyi hayvanları, tarım alanlarını, su kuyularını vb. sahiplenme hakkı da tanıyordu. Bu makalede Kazak, Kırgız, Türkmen, Özbek ve diğer topluluklardan Orta Asya göçebelerinin feodal beylerin egemenliğine dayalı göçebe kültüründen yerleşik kültürün ve kentlerdeki sosyal yapının hâkim olduğu bir yaşam tarzına nasıl geçtiklerini ortaya koymaktadır. Bu makale, birçok araştırmacının geleneklerin değişmezliği ve göçebelerin yerleşik yaşama psikolojik hazırlıksızlık görüşlerinin aksine göçebelerin kentlerde sanayide çalışan işçi sınıfına geçebileceğini ve kent toplumuna uyum sağlayabileceğini
göstermesi açısından önemlidir.
|