|
Derginin Adı:
|
Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
|
|
Cilt:
|
2022/1
|
|
Sayı:
|
47
|
|
Makale Başlık:
|
Cumhuriyet Dönemi İlkokul Hayat Bilgisi Ders Kitaplarında İnsan Hak ve Sorumluluklarının Gelişimi
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
The Development of Human Rights and Responsibilities in The Republic Period Primary School Life Science Textbooks
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
18.06.2022
|
|
Okunma Sayısı:
|
1
|
|
Makale Özeti:
|
Bu araştırmanın amacı, cumhuriyetin kuruluşundan günümüze
kadar, ilkokul Hayat Bilgisi ders kitaplarındaki insan hak
sorumluluklarının yer alışını incelemektir. Bunun için ilkokul 3. sınıf
Hayat Bilgisi ders kitapları odaklanılmıştır. Amaçlı örnekleme tekniği
ile her on yıldan bir ya da iki kitap seçilmiştir. Araştırmada nitel
araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır.
Araştırmadan elde edilen veriler içerik analizi ve betimsel analize tabi
tutulmuştur. Araştırmadan elde edilen verilere göre, 1930-1950 yılları
arası ders kitaplarında millileşme vurgusu ön planlandadır. 1960’lı
yıllarda insan hak ve sorumluluklarının oldukça sınırlı sunulduğu
görülmüştür. 1970’li yıllardan sonra insan hak ve sorumlulukları
bağlamında bir ilerleme olmuştur. Ancak daha çok itaatkâr vatandaş
modeli benimsenmiştir. Bu durum ders kitaplarında 1980’lere kadar
sürmüştür. 1982 Anayasasının etkisiyle ders kitaplarında insan
hakları, önceki yıllara göre önemli bir gelişme göstermiştir. Ancak asıl
iyileşme 2000’li yıllarda meydana gelmiştir. Bu gelişme, özellikle hak
ve sorumlulukların çeşitliliği bakımından yaşanmıştır. Bunlardan öne
çıkan iki kavram “özel hayatın gizliliği” ve “adil yargılanma”dır.
Sonuç olarak Türkiye’de, eğitim aracılığıyla dönemin düşünce
yapısına uygun vatandaş yetiştirmek amaç edinilmiştir. Vatandaşlık
eğitimini de konu edinen Hayat Bilgisi ders kitaplarının, dönemlerin
zihniyeti ve güncel sorunlarından etkilendiği söylenebilir.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
The aim of this research is to examine the inclusion of human
rights responsibilities in primary school Life Studies textbooks from
the foundation of the republic to the present. For this, primary school
3rd grade Life Studies textbooks are focused. One or two books were
selected from each decade using the purposive sampling technique.
Document analysis, one of the qualitative research methods, was used
in the research. The data obtained from the research were subjected to
content analysis and descriptive analysis. According to the data
obtained from the research, the emphasis on nationalization is in the
foreground in the textbooks between the years 1930-1950. In the 1960s,
it was seen that human rights and responsibilities were presented
very limitedly. After the 1970s, progress has been made in the context
of human rights and responsibilities. However, more obedient citizen
model has been adopted. This situation continued in the textbooks
until the 1980s. With the influence of the 1982 Constitution, human
rights in textbooks showed a significant improvement compared to
previous years. However, the real improvement occurred in the 2000s.
This development has been experienced especially in terms of the
diversity of rights and responsibilities. Two prominent concepts are
“privacy of private life” and “fair trial”. As a result, it is aimed to raise
citizens who are suitable for the mentality of the period through
education in Turkey. It can be said that the Life Studies textbooks,
which also deal with citizenship education, are affected by the
mentality and current problems of the periods.
|