|
Derginin Adı:
|
Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
|
|
Cilt:
|
2022/1
|
|
Sayı:
|
47
|
|
Makale Başlık:
|
Metinsel-Aşkınlık İlişkileri Bağlamında Orhan Pamuk Romanlarında İzleksel Çerçeve
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
In the Context of Transtextuality Relations Thematic Frame in Orhan Pamuk's Novels
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
18.06.2022
|
|
Okunma Sayısı:
|
0
|
|
Makale Özeti:
|
Metinsel-Aşkınlık ilişkileri, yazınsal bir metnin kendisi dışındaki anlatılarla bir arada okunmasını mümkün kılan, büyük ölçüde eşsüremli gerçekleşen okuma edimine bağlı olarak ortaya çıkan ve bu okuma tecrübesine bağlı biçimde tespit edilen yazınsal ya da sanatsal ilgiler bütünüdür. Bu ilgiler, bilhassa Orta Çağ karnaval kültürünün edebiyata tezahürüyle edebiyatta söyleşim ve çokseslilik olgularıyla beraber izlenmekte; postmodernist metinlerle birlikte metinsel-aşkınlık ilişkilerinin estetik birer öge hâlini aldığı tespit edilmektedir. Metinsel-aşkınlık biçimleri, alıntılama, anıştırma, epigraf, içanlatı gibi göndergesellik eksenli ortakbirliktelik ilişkileri; öykünme (pastiş), yansılama (parodi), alaycı (gülünç) dönüştürüm gibi türev ilişkileri ve yenidenyazım çerçevesinde gerçekleşen metin-ötesi ilgilerden oluşmaktadır. Orhan Pamuk romanları, yenilikçi ve deneysel roman çizgisinde değerlendirilmektedir. Bu roman kuruluşunda metinsel-aşkınlık ve estetiksel-aşkınlık biçimleri birer estetik unsur olmanın yanında, kuramsal dayanaklar olarak romanların biçemsel çerçevelerini oluşturmaktadır. Gérard Genette’in metinsel-aşkınlık ilişkileri tasnifi temelinde ele alınan Orhan Pamuk romanlarında metinsel-aşkınlık ilişkileri, üst-metinsellik, yorumsal üst-metinsellik, ana-metinsellik ve göndergesellik ilişkisi ekseninde kurgulanmış ve bu eserler kanonlaşmış başka eserlerle anlamsal bir bütünü oluşturacak biçimde örüntülenmiş görünmektedir. Metni ve metin ötesini meydana getiren her bir ilginin, izleksel veya kuramsal bir anlamı teşkil edecek biçimde kurulduğu anlaşılmaktadır. Üst-metin ve yorumsal üst-metin çerçeveleriyle büyük ölçüde romancılığındaki kuramsal doğrultuyu sağlamakta olan Pamuk, göndergesellik ve ana-metinsellik uygulamalarıyla kendi roman kuramının izleksel çerçevesini oluşturur.
Metinsel-aşkınlık biçimleriyle Pamuk, romanlarının temel izleklerini meydana getiren Doğu-Batı, eş-ruh ve baba-oğul izlekleri etrafında “kimlik” ve “kendilik” olgularını vurgular görünmektedir.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Transtextual relations are the whole of literary or artistic interests that make it possible to read a literary text together with narratives other than itself, emerge largely due to synchronous reading and are determined depending on this reading experience. These interests, especially with the manifestation of medieval carnival culture in literature, are followed together with the phenomena of dialogue and polyphony in literature. It is determined that with the postmodernist texts, the transtextual relations have become an aesthetic element. Transtextuality forms, referential-oriented association relations such as citation, allusion, epigraph, internal narrative. It consists of derivative relations such as pastiche, parody, travesty and transtextual interests realized within the framework of rewriting. Orhan Pamuk's novels are evaluated in the line of avantgarde and experimental novels. In the foundation of this novel, the transtextuality and transaestheticality forms, as well as being an aesthetic element, constitute the stylistic frames of the novels as a theoretical basis. Transtextual relations in Orhan Pamuk's novels, which are handled on the basis of Gérard Genette's classification of transtextual relations, seem to have been fictionalized on the axis of architextuality, metatextuality, hypertextuality and referentiality relationship, and these works from a semantic whole with other canonized works. It is understood that each interest that constitutes the text and beyond the text is established in a way that constitutes a thematic or theoretical meaning. Pamuk, who provides the theoretical direction in his novel with his architextuality and metatextuality frames, forms the thematic framework of his own novel theory with the applications of referentiality and hypertextuality. With its transctextuality forms, Pamuk seems to emphasize the phenomena of “identity” and “selfness” around the East-West, double-goer or double-walker (German: Doppelgänger), and father-son themes that form the basic themes of his novels.
|