|
Makale Özeti:
|
Problem Durumu: Etkili ve verimli bir ögrenmenin gerçeklesmesi için; birey, ögrenme
görevi ve etkilesim ortamı degiskenlerinin birlikte ele alınarak yordandıgı, planlandıgı, uygulandıgı
ve degerlendirildigi düzenekler olan program tasarıları, egitim sistemlerinin hedeflerine ulasmasında
degismez ana unsurlardan biridir.
Arastırmanın Amacı: Bu çalısmanın amacı, yapılandırmacı ögrenme yaklasımının
sayıltılarına uygun denencel bir program tasarısı hazırlayarak uygulamasını gerçeklestirmek ve bu
uygulamalar çerçevesinde sosyal-bilissel baglamda bilginin nasıl olusturuldugunu belirlemektir.
Yöntem: Arastırmada öntest-sontest kontrol gruplu deneme modeli ile nitel veri
birlesiminden olusan karma arastırma modeli kullanılmıstır. Arastırma, Ankara’da Beytepe
lkögretim Okulu altıncı sınıf Sosyal Bilgiler dersinde yürütülmüstür. 10 hafta süresince deney grubu
denencel Sosyal Bilgiler program tasarısı uygulamalarına katılırken, kontrol grubu geleneksel ögretim
uygulamalarına devam etmistir. Program tasarısı; yapılandırmacı ögrenme yaklasımıyla ilgili
isbirligine dayalı, problem temelli ve proje tabanlı ögrenme özelliklerini içermektedir. Ögrenenler,
isbirlikli gruplarda yapılandırılmamıs problem durumlarına yönelik çözüm tasarımlarını olusturmaya
dönük etkin, sosyal ve yaratıcı etkinlikler içinde yer almıslardır. Bunun yanında her ögrenen, deney
uygulaması süresinde arastırmaya dayalı bir proje olusturmustur. Nitel veriler; ögrenenlerin yansıtıcı
günlüklerinden, bilisötesi düsünme kayıtlarından, yapılandırılmıs gözlem formuyla saglanan alan
notlarından, yapılandırılmamıs ögretmen günlüklerinden ve katılımcılarla yapılan görüsmelerden
saglanmıstır. Nitel veri seti, içerik analizi kullanılarak tümevarımcı bir yaklasımla arastırmacının bu
çalısma için gelistirdigi özgün bir stratejiyle çözümlenmistir.
Bulgular: Nitel veri setinin analiziyle fiziksel çevreye, duyussal özeliklere, sosyal ortama,
bilissel özelliklere, sosyal-bilissel baglamda bilginin yapılandırılmasına ve ögrenen özelliklerine
iliskin sonuçlara ulasılmıstır. Arastırmada nitel olarak sosyal ortam ve bilissel yapının ortaya
çıkardıgı olusumlar sentezlenerek sosyal-bilissel baglamda bilginin nasıl yapılandırıldıgı
örüntülenmistir. Sosyal-bilissel baglamda bilginin yapılandırılması sürecinin, önbilgilerin açıga
çıkarılmasıyla/paylasılmasıyla basladıgı görülmüstür. kinci asamada önbilgiler sorgulanmıstır. Bu
asamanın en kritik özelliginin, ögrenenlerde bilissel çeliskiler yaratmak oldugu ortaya çıkmıstır.
Ortak anlamlara ulasma, sosyal-bilissel baglamda bilginin yapılandırılmasının bir diger asamasını
olusturmustur. Ögrenenlerin ortak anlamları, varolan bilgi yapılarıyla ters düsse de, tamamen farklı
bir yapı olustursa da, farklı önbilgilerin açıga çıkısı ve sorgulanmasıyla olusturulmustur. Sosyalbilissel
baglamda bilginin yapılandırılmasında bir diger asamanın gözden geçirme / öz düzenleme
oldugu ortaya çıkmıstır. Bu asamada, sosyal olarak ortaya çıkan, baskalarının fikirleriyle sekillenen
ortak anlamlardan hareketle ögrenenler, kendi bilgi yapılarını ya da anlamlarını gözden geçirerek özdüzenlemelerde
bulunmuslardır. Sosyal baglamda bilginin yapılandırılmasında son asama ise yeni / özgün bilgi yapılarına ulasma olarak geçeklesmistir. Yeni anlamlar, önbilgilerle yogrularak yeni bir
yapı kazanmıs ve bu yeni yapı, ögrenme sürecinde tekrar önbilgi olarak yansıtılmıstır.
Sonuç: Nitel sonuçlar ise yapılandırmacı ögrenme çevrelerinde olusan fiziksel, sosyal,
duyussal, bilissel ve ögrenen özellikleri ile ögrenme görevleri degiskenlerinin es zamanlı ve
etkilesimsel dirik yapılarının bilgiyi yapılandırmada temel oldugunu ortaya koymustur.
|