|
Makale Özeti:
|
Arastırmanın Temelleri: Küresellesme sürecinin hızlanmasıyla birlikte, çevre sorunları da
küresel bir nitelik kazanmıstır. Çevre sorunlarının küresel nitelik kazanması, bu sorunları ele alıs ve
çözüm mantıgını da degistirmistir. nsanlıgın gelecegini tehdit eder boyutlara ulasan çevre
sorunlarıyla mücadele etmenin ulus devlet bazında imkânsızlastıgı anlasılarak, küresel çevre
sorunlarıyla mücadelede mutlaka uluslar arası ölçekte etkili bir isbirligi mekanizmasının
gelistirilmesi, isbirliginin de ötesinde yeni tip yaklasımların benimsenmesi geregi ortaya çıkmıstır.
Arastırmanın Amacı: Çalısmanın birinci amacı, kamu maliyesi literatürüne 1990’lı yıların
sonlarında girmis olan küresel kamusal mallar kavramını ve küresel çevre politikaları açısından
irdelemektir. Bu dogrultuda, öncelikle çevrenin bir küresel kamusal mal oldugu ve bu gerçekten
hareketle yeni küresel çevre politikalarının olusturulmasında küresel kamusal mallar çerçevesinin
kullanılması gerektigi kuramsal olarak ortaya konulacaktır. Bunun yanında, küresel çevre
politikalarında güncel diger farklı yaklasımlar da küresel kamusal mallarla birlikte ele alınacaktır.
Çalısmanın ikincil amacı ise, kuramsal olarak henüz gelisme asamasında olan küresel kamusal mallar
teorisinin Türkiye’de de tartısılmasına katkı saglamaktır.
Veri Kaynakları: Çalısma, temelde kuramsal bir degerlendirme çalısmasıdır. Bu nedenle,
özellikle küresel kamusal mallar teorisinin alt yapısı olusturulurken uluslar arası literatürden
yararlanılmıstır. Küresel çevre politikalarının degerlendirilmesi konusunda ise hem yabancı hem de
Türkçe kuramsal çalısmalardan yararlanılmıstır.
Ana Tartısma ve Sonuçlar: Günümüzde, çevre sorunları; sınır asan, ülkeler arası karsılıklı
bagımlılık içeren, küresel bir sorun haline gelmistir. Dogal olarak, ülkelerin sınırlarını asan ve küresel
bir nitelik tasıyan çevre sorunlarının çözümünü hedefleyen politikaların da, küresel düzeyde yeniden
tasarlanması gerekmektedir. Bu baglamda, küresel çevre sorunlarının çözümü, ulus devletlerin
kapasitesini asmakta ve uluslar arası kurulusların bu sürece daha etkin bir sekilde dahil olmasını
gerekli kılmaktadır. Küresel çevre sorunlarının çözümünde ve politikalar olusturulması sürecinde
küresel kamusal mallar teorisinden yararlanma düsüncesi oldukça yenidir. Çevrenin kamusal bir mal
olarak ele alınması, dahası küresel kamusal mal olarak degerlendirilmesi, küresel düzeydeki çevresel
sorunların çözümünde, sorunların ele alınıs biçimlerine de yeni bir bakıs açısı getirmistir. Çevrenin
küresel bir kamusal mal olarak ele alınması, çevre sorunlarının yarattıgı dıssal maliyetler, ortak
kullanım, mülkiyet sorunu, finansman ve çevre koruma hizmetlerinin etkin bir sekilde sunumu gibi
çevre politikalarının çok önemli unsurlarının daha sistematik bir sekilde ele alınması sonucunu
dogurabilecek bir yaklasım olarak düsünülebilir. Küresel çevre politikaları konusunda küresel
kamusal malların dısında, “küresel yönetisim” ve Dünya Çevre Örgütü”’nün kurulması düsünceleri,
söz konusu politikaların ele alınıs biçimlerinin önemli ölçüde degistigini göstermektedir.
|