|
Makale Özeti:
|
Araştırmanın Temelleri: İsim çekiminde mekân ifade eden yönelme, bulunma ve ayrılma
hâllerinin Türkiye Türkçesinin yazı dilinde gerek şekil gerekse fonksiyon bakımından birbirlerinden
farklı olduğu görülmektedir. Türkçede yalnızca ekli şekilleri bulunan bu üç hâl, üzerine eklendikleri
isimle fiil arasında bazen mekân ilişkisi bazen de çeşitli sebeplerle zarflık ilişki kurmaktadır.
Araştırmanın Amacı: Doğu Karadeniz ağızlarında kullanılan mekân hâllerinin incelenmesi ve
hâllerde görülen görev aktarımlarının tespit edilmesi.
Veri Kaynakları: Doğu Karadeniz ağızları üzerinde yapılan çalışmalardan Trabzon ve Rize
ağızlarıyla ilgili kaynaklar. Bernt Brendemoen’un The Turkish Dialects of Trabzon, Their Phonology
and Historical Development Volum II: Texts, Turgut Günay’ın Rize İli Ağızları, İnceleme-Metinler-
Sözlük ve Ahmet Caferoğlu’nun Kuzeydoğu İllerimiz Ağızlarından Toplamalar adlı çalışmaları.
Tartışma ve Sonuç: Günümüz Türkiye Türkçesi yazı dilinde hangi fiillerin, mekân hâllerinden
hangisiyle birlikte kullanılacağı hemen hemen belirginleşmiştir. Anadolu ağızları, hâl eklerinin
şekilleri ve kullanılışları bakımından genellikle yazı diline paralel bir seyir izlemekle beraber, bazen
yazı dilinden ayrılan özellikler de göstermektedir. Anadolu ağızlarının sınıflandırılmasında
Kuzeydoğu Grubu’nda değerlendirilen Trabzon ve Rize illeri ağızlarında yazı dilinden ayrılan isim
hâl ekleri dikkat çekici bir görünüm arz etmektedir. Örneğin, yönelme hâli ekinin bulunma hâli,
bulunma hâli ekinin yönelme hâli, bulunma hâli ekinin ayrılma hâli görevinde kullanılması. Bu
makalede, Doğu Karadeniz ağızlarında mekân ifade eden isim hâl ekleri arasındaki görev aktarımları
incelenmiştir.
|