|
Makale Özeti:
|
Bu araştırma, öğretmen adaylarının bilişsel çarpıtma düzeyleri, özyeterlik inançları ve başarı ve başarısızlıklarına ilişkin yüklemeleri arasındaki ilişkileri tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Bilişsel Çarpıtma Ölçeği (Briere, 2000), Genel Özyeterlik Ölçeği (Magaletta ve Oliver, 1999) ve Başarı/Başarısızlık Yüklemeleri Ölçeği (Sucuoğlu, 2003) kullanılmıştır. Çalışma, farklı anabilim dallarında öğrenim gören 384 öğretmen adayı üzerinde yürütülmüştür. Elde edilen veriler bağımsız gruplar t-testi ve pearson korelasyon yöntemleriyle analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre; öğretmen adaylarının bilişsel çarpıtma düzeyleri cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermezken, genel özyeterlik ölçeğinin “sürdürme çabası – ısrar” alt boyutunda bayan öğretmen adaylarının lehine anlamlı bir fark olduğu görülmüş ancak ölçek toplam puanlarında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Söz konusu alt ölçekten elde edilen sonuç, bayan öğretmen adaylarının giriştikleri bir faaliyetin üstesinden gelmek için daha kararlı davrandıklarını göstermektedir. Öğretmen adaylarının başarı ve başarısızlıklarına ilişkin yüklemeler içsellik-dışsallık boyutunda değerlendirildiğinde, başarılar konusunda cinsiyetler arasında önemli bir farklılık görülmezken, başarısızlıklar konusunda bayan öğretmen adaylarının içsel yüklemeleri daha fazla yaptıkları görülmüştür. İçsel nedenlere yükleme yapanların kontrol odağı bakımından da iç kontrol merkezine sahip oldukları ifade edilir. Bu bulgu, bayan öğretmen adaylarının kendi davranış ve faaliyetlerinin yaşamlarındaki birçok olay üzerinde etkili olduğuna daha fazla inandıkları şeklinde yorumlanmıştır. Bunun yanı sıra elde edilen bir diğer önemli sonuç da başarısızlıkların dışsal sebeplere (aileye) yüklenmesiyle genel özyeterlik inancı arasındaki negatif ilişki olmuştur. Bu da genel özyeterlik inançları düşük olan öğretmen adaylarının, başarısızlıklarına ilişkin değerlendirmelerinde daha çok kendileri dışında sebep gösterdikleri şeklinde yorumlanmıştır.
|