|
Makale Özeti:
|
Osmanlı İmparatorluğu Padişahlarından IV. Mehmed ve Sultan İbrahim zamanında yaşamış olan Vanî Mehmed Efendi (d. ? - ö. 1685) 17. yüzyıl Türk dünyasının yetiştirdiği seçkin bilim adamlarından biridir. Öğrenimini Van’da tamamladıktan sonra, Erzurum, İstanbul ve Bursa’da hocalık ve vaizlik yapmıştır. İstanbul’da “hünkâr vaizliği” ve “hâce-i sultanî” gibi görevlerde bulunmuştur. İstanbul’da Vaniköy Camii’ni, Bursa’da Vanî Mehmed Efendi Camii’ni inşa ettirmiştir. Sürgüne gönderildiği Bursa’da 1685 yılında ölmüştür. Vanî Mehmed Efendi, mektup ve sohbetleriyle devlet adamlarını ve halkı eğitmeye özen göstermiştir. İnsanları kötülükten men etmiş, iyiliğe davet etmiştir. Yazarın, eserleriyle Türk milliyetçiliğine öncülük yaptığı söylenebilir. Bu araştırmayla, Vanî Mehmed Efendi’nin özellikle eğitim yönüne dikkat çekilmiş, yazarın eğitim ve edebiyat anlayışı değerlendirilmiş, eserlerinden bahsedilmiştir. Vanî Mehmed Efendi’nin Arâis-ül-Kurân, Hülâsât-üt-Tefâsîr, Risâle-i Mebde vel-Meâd, Amâl-ül-Yevm vel-Leyl ve Münşeat adlı eserleri vardır.
|