|
Derginin Adı:
|
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
|
|
Cilt:
|
2015/3
|
|
Sayı:
|
3
|
|
Makale Başlık:
|
16. YÜZYIL KLASİK TÜRK EDEBİYATI ŞAİRLERİNDEN GARÂMÎ’NİN TEZKİRETÜ’Ş-ŞU‘ARÂ İSİMLİ ŞAİRNAMESİ
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
A SHAIRNAMAH NAMED TAZKIRAT AL-SHUARA OF GARAMI, WHO WAS A POET FROM CLASSICAL TURKISH POETRY IN THE 16th CENTURY
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
17.04.2016
|
|
Okunma Sayısı:
|
6
|
|
Makale Özeti:
|
Klasik Türk edebiyatının ana biyografik kaynakları şuara tezkireleridir. Tezkirelerden şai-rin ailesi, hayatı, eğitimi, arkadaş ve meslektaşları, eserleri, edebî vasıfları, şiiri ve sanatı hakkında bilgilerden bazısı veya tamamı hakkında bilgiler edinilebilmektedir. Türk halk edebiyatında ise âşıklar tarafından söylenen ve şairname adı verilen manzumeler bulun-maktadır. Bunlarda çeşitli âşıkların isimleri, sanatları, yaşadıkları dönem, nereli oldukla-rı, meslekleri, mensup oldukları tarikat yahut zümre gibi konularda bilgiler verilmekte-dir. Şairnameler tezkirelere göre çok daha az bilgi veren eserlerdir. 16. yy. klasik Türk ede-biyatı şairlerinden Garâmî, Dîvân’ında gazelleri redifini kullanarak 29 tane gazele yer vermiştir. Şair, aruzun mef‘ūlü fā‘ilātü mefā‘ílü fā‘ilün kalıbıyla yazdığı ve kafiyelerini mahlaslardan seçtiği bu şiirlere Tezkiretü’ş-Şu‘arâ başlığını koymuştur. Bu şiirlerde şai-rin kendi mahlası da dâhil olmak üzere 242 mahlas geçmektedir. Kanuni Sultan Süley-man’ın mahlası olan Muhibbî’ye ise 33 beyitlik müstakil bir şiir ayrılmıştır. Garâmî’nin bu şiirlerinin çok azında mahlasın sahibi şaire dair bilgi vardır. Zira şair, beyitte mahlas-ların kelime anlamlarıyla yer almasını tercih etmiştir. Bu sebeple şairin bu şiirlerinin tez-kire değil bir şairname olarak anılması daha uygundur. Klasik Türk edebiyatında Garâmî’nin söz konusu şiirlerine benzeyen iki gazel tespit ettik. Bunlardan biri 16. asır şa-irlerinden Ravzî’ye aittir, Pervane Bey’in Mecmû‘a-i Nezâ’ir’inde geçen öteki gazelin ise kime ait olduğu belli değildir. Çalışmamızda bu şiirlere de yer verdik. Garâmî’nin şiirle-rinde geçen mahlasların bir listesini çıkardık ve söz konusu gazellerin günümüz Türkçesi-ne çevirilerini de ilave ettik.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Tazkirat al-shuaras are main sources of classical Turkish literature. From tazkiras it co-uld be obtained biographical informations on poets’ lives, their family, education, fri-ends, colleagues, works, literary personalities and their poetry and art. In Turkish folk li-terature there are shairnamahs which have been told by folk poets. In these poems it is possible to find informations about folk poets’ names, their works, periods when they li-ved, where they were from, their jobs, tariqas or communities which they belong. Shair-namahs are less detailed than tazkiras.Garami who was one of poets of classical Turkish poetry, had 29 gazels which had rhyme of gazelleri. In these poems he had used meter of mef‘ūlü fā‘ilātü mefā‘ílü fā‘ilün of aruz and had titled them as Tazkirat al-Shuara. These poems contains 242 mahlases (pennames). Garami has dedicated a detached poem to Su-leyman the Magnificent who has used Muhibbi as his mahlas. In Garami’s these 29 gazels there is very little biographical information about poets. Because he has preffered to use word meanings of mahlases’. Therefore it is more preferable to entitle those poems as sha-irnamah instead of tazkira. Apart from Garami’s shairnamah, we have detected two gazels which are similar to Garami’s ones. One of them belongs to Ravzi who was a poet from classical Turkish poetry in 16th century. The other one is placed in Macmua-i Nazair of Pervane Bey and it’s poet is unknown. We have included these two gazels in this article and have given the list of mahlases in shairnamah. And also we have translated Garami’s 29 gazels into contemporary Turkish.
|