|
Derginin Adı:
|
Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
|
|
Cilt:
|
2017/1
|
|
Sayı:
|
37
|
|
Makale Başlık:
|
TÜRK HARF DEVRİMİ ÖNCESİ BİR ALFABE ÖNERİSİ: İLMÎ VE TARİHÎ ESASLARA NAZARAN HARFLERİMİZ LATİN HARFLERİNİN AYNIDIR ADLI ESER
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
AN ALPHABET PROPOSAL BEFORE THE TURKISH REFORM OF LETTERS: THE WORK ENTITLED AS OUR LETTERS ARE THE SAME AS LATIN IN TERMS OF SCIENTIFIC AND HISTORICAL PRINCIPLES
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
9.08.2017
|
|
Okunma Sayısı:
|
2
|
|
Makale Özeti:
|
Türklerin İslamiyet’i kabul etmesi ile Arap alfabesi Türkler arasında kullanılmaya başlanmış ve bu alfabe zamanla Türklerin hâkim olduğu coğrafyaya yayılmıştır. Türk dilinde mevcut bazı sesleri karşılamayan Arap alfabesi için ise zaman zaman harf eklemeleri yapılarak bu alfabenin ıslahı yoluna gidilmiştir. Bununla birlikte Türk yazısındaki reform hareketlerinin bilimsel olarak sorgulanmaya başlandığı XIX. yüzyıla kadar Arap alfabesi, geleneksel fonetik ve imla hususiyetlerini muhafaza etmiştir. XIX. yüzyıla gelindiğinde ise Türk dünyasında cereyan eden siyasi, sosyo-kültürel hadiselere ve özellikle XIX. yüzyılın ikinci yarısında artan basın-yayın faaliyetlerine bağlı olarak Türk toplulukları arasında alfabe tartışmaları başlamıştır. Türk basınında yaşanan alfabe değişikliği tartışmalarına paralel olarak Latin alfabesine geçmeden beş yıl önce 1339/1923 yılında Tahsin Ömer imzasıyla 40 sayfalık bir kitapçık yayımlanmıştır. Tahsin Ömer bu eserde Arap ve Latin harflerinin 3000 sene evvelki Finike alfabesine dayandığını, Finike alfabesinin ise eski Mısırlılara ait hiyeroglif yazısından meydana geldiğini belirterek söz konusu alfabelerin yazı evreleriyle birlikte karşılaştırmalı tablolarını vermiştir. Üstelik bununla da kalmayıp henüz Latin alfabesi kabul edilmemişken “Türkçemiz Latin Harfleriyle Nasıl Yazılacak?” başlığı altında Latin alfabesine dayanan yeni bir Türk alfabesi oluşturmuştur. Azerbaycanlı Ahundzâde’den sonra, Tahsin Ömer’in alfabe önerisi Türkiye’de bir öncü olmakla birlikte her nedense gereken ilgiyi görmemiş ve bu küçük eser dil reformu üzerine araştırma yapanlardan birkaç isim dışında kimsenin dikkatini çekmemiştir. Bu makalede, Beyazıt Devlet Kütüphanesi 201119/494.35-1 numarada kayıtlı ve daha evvel yayımlanmamış olan “İlmî ve Tarihî Esaslara Nazaran Harflerimiz Latin Harflerinin Aynıdır” adlı Osmanlı harfleriyle yazılmış eser, yeni yazıya aktarılarak Tahsin Ömer’in alfabe değişikliği hakkındaki görüşleri değerlendirilmeye çalışılacaktır.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
With the adoption of Islam, Turks started to use the Arabic alphabet and it spread to the land dominated by them. When the Arabic alphabet failed to provide for the sounds in Turkish language, improvements were done by adding some letters. On the other hand, Arabic alphabet kept its traditional phonetic and spelling characteristics until the reformist movements in Turkish literature evolved into a scientific level in 19th century. Due to the political and socio-cultural events occurring in the Turkish world in the 19th century and especially the increasing printing and publication activities in the second half of the 19th century, arguments on changing the alphabet rose among the Turkish communities. Parallel to the arguments on the change of alphabet in the Turkish press, a 40-page booklet was published by Ömer Tahsin in 1923, five years before the actual transition to the Latin alphabet. Tahsin Ömer stated in his work that Arabic and Latin letters originated from the Phoenicus alphabet 3000 years ago and that Phoenicus alphabet was based on the Egyptian hieroglyph inscription. Ömer provided comparative tables of those alphabets along with their writing phases. He even created a new Turkish alphabet based on Latin alphabet, under the subsection titled as “How to Write in Turkish with Latin Letters?” of his booklet before Latin alphabet was actually adopted. Tahsin Ömer’s alphabet proposal is a pioneer after Azerbaijani Ahundzade, yet it did not attract the deserved attention and was only considered by few who made research on the language reform. This article aims to analyse Tahsin Ömer’s views on the change of alphabet by translating his work into current letters. The text is “Our Letters Are the Same as Latin in Terms of Scientific and Historical Principles” which is kept in Beyazit State Library with 201119/494.35-1 record number, not published before, and written in Ottoman letters.
|