|
Makale Özeti:
|
Dil yapıları ile toplumsal yapılar arasındaki ilişki ve toplumsal dönüşümler ile dil değişimleri arasındaki ilgileşim, toplumdilbilimin önemli ilgi alanlarıdır. Labov’la birlikte, “değişke dilbilimi” adı altında, konuşurların sosyokültürel çeşitliliği ile buna koşut olan dil çeşitliliğini birlikte göz önünde bulunduran çalışmalar başlamıştır. Toplum yapısının dil kullanımları üzerindeki etkilerini inceleyen bu alan, toplumsal etkenler ve dil kullanımı arasındaki ilişki, birinin diğeri üzerindeki etkisi ve dil değişkenliğinde tutarlı toplumsal ulamlar gibi konuların incelenmesinde “bağlam”, “dil topluluğu”, “dil pazarı” ve “sosyal ağ” gibi kavramları göz önünde bulundurur. Bu kavramların hangisi temel alınırsa alınsın; dil değişkenliğindeki temel ilke, her değişkeye denk gelen aynı değerleri paylaşan bir dil topluluğunun bulunduğudur. “Dil topluluklarının dinamiğini anlamak için”, yaş en önemli değişkenlerden biri olarak değerlendirilir. Bununla birlikte “genç dilinin” ayrı bir toplumsal değişke olarak tanımlanması önemli sorunlar taşımaktadır. Bu çalışmada, “genç dilinin”, diğer toplumsal değişkelerden bağımsız, kendi içinde tutarlı ve özdeş nitelikte bir değişke olmadığı varsayımı ileri sürülmektedir. Faïza Guène’nin Les gens du Balto adlı yapıtında ortak sosyokültürel ve sosyoekonomik özellikler taşıyan iki gencin konuşmaları, incelemenin bütüncesini oluşturmaktadır. Bu iki gencin kullandıkları hem sözcük türü ve sıklığı hem de dil tutumları ile sosyolojik özellikleri arasındaki ilgileşim incelenmiştir. Elde edilen bulgular, iki gencin hem dil kullanımı hem de dil tutumu bakımından birbirinden farklı olduğunu göstermektedir. Dil tutumları olumsuz olan Taniel’e göre çok az sayıda genç diline ait sözcükleri çok daha az sıklıkta kullanan Ali’nin diline karşı tutumlar da olumludur. Cinsiyet, yaş, meslek, eğitim düzeyi, ikamet yeri, konut biçimi bakımından aynı özellikleri taşıyan ve yaşadıkları yerin tek sosyal alanı olan Le Balto kafesinin müdavimi iki genci birbirinden farklılaştıran tek etken etnik köken ve ikamet yerlerindeki süredir. Dilsel farklılığı, bu iki değişkenle açıklamak mümkündür. Bulgular, bütün gençlerin paylaştığı homojen bir genç dilinin bulunmadığını göstermektedir.
|