image.jpg

Derginin Adı: Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi
Cilt: 2016/5
Sayı: 2
Makale Başlık: MAHDUMKULU’YU ANLAMAK: A. ZEKİ VELİDİ TOGAN ÖRNEĞİ
Makale Alternatif Dilde Başlık: UNDERSTANDING MAKHTUMGULI: A. ZEKİ VELİDİ TOGAN EXAMPLE
Makale Eklenme Tarihi: 13.07.2016
Okunma Sayısı: 1
Makale Özeti: Tasavvuf meşrepli Türkmen şairi ve düşünürü Mahtumkulu’yu anlamak ve anlatmak, tarihî süreç içinde değişik zamanlarda ayrı ayrı ilim adamları tarafından istenmiştir. Bu bilimsel edim genel olarak iki yönden ele alınabilir. Bunların birincisi sufi şairin şiirlerinin yazmalarının doğru okunup belirlenmesi, diğeri ise anlamlarının bilinmesidir. Bunlar gerçekten de sorgulanması gereken konulardır. Kısacası birincisi anlamlar ya da kavramları oluşturucu kültürel birikimlerin yansıması olan yapıtın veya şiirin yayımlanmasıyla, diğeri ise şairin kelimelere yüklediği anlam ilgilidir. Şaire ait şiirlerin incelenerek yayımlanması şiir külliyatını anlamanın bir yönünü oluşturuyorsa, o günün sosyal – düşünce yapısının bilmek ise diğer tamamlayıcı tarafını oluşturduğu söylenebilir. Bu konu doğru yapıldığında veya anlamlandırıldığında XVIII. yüzyılın Türkmen bilinç ve düşünce yapısını belirlenmesinde olumlu etkisi olacaktır. Bu demektir ki, aklı önemseyen irfan ehlinden olan Türkmenlerin XVIII. yüzyıldaki bilinç ve düşünce yapısını bilmekle olumlu yaklaşım olabilir. Şairin şiirlerinin yayımlanması ve anlamlandırılması veya içeriği konusunda yol gösterici olan, diğer bir ifade ile bunu gerçekleştirmeye canı gönülden çalışan Ahmet Zeki Velidi Togan’ın yazılarını irdeleyerek belirlemeye çalışacağız. Togan’ın kültürel ortam ve olanakları kullanarak kendisinden önce ve zamanesindeki Mahtumkulu’nun şiirlerinin neşri ve şair hakkındaki betimlemeleri eleştirel değerlendirmelerine geniş yer verilecektir ve başvurulacaktır. Bununla beraber Togan Mahtumkulu’nun şiirlerini kapsamlı olarak ilk defa Orenburg’da 1913 senesinde Şura mecmuasının 12.-17. sayılarında yayımlanması ve şairi “Mahtumkulu’nun şiirleri dinî olmakla beraber “meşrep” veya “Ahmed Yesevi” gibi halis tasavvuf eseri ve derviş şiirleri değil diye tanımlamasıdır. Bu bir halk din ve ahlak muallimi, halk felsefiyati muallimidir” diyerek koşulsuz nitelendirmesi açıklanmaya ve çözümlenmeye çalışılacaktır.
Alternatif Dilde Özet: Understanding and explaining the Turkmen poet and thinker Makhtumguli whose ideas are of customs of Sufism have been tried by various scientists at different times throughout history. Thus this scientific practice can be examined in two ways. The first is reading the Sufi poet's poetry in the right way and the other is understanding their meanings. They are indeed an issue that should be questioned. In short, the first point is related to the process of understanding the cultural heritage composing the concepts of meaning and terminology which is the reflection of the poetic construction and its publication and the second one is related to the meanings which the poet himself loaded to the words respectively. If half of the process of understanding the poet's corpus poetry constitutes publishing his poetry after examined carefully, being aware of the socio-mental structure of his contemporary time should constitute the other complementary half. If this issue carried out accurately, it will impact positively on determining the consciousness and thinking of Turkmens in XVIII century. This means by knowing the mental thinking system of XVIII century Turkmens - the people of the wisdom - who has high opinions about intelligence, an appropriate approach will be displayed. We will try to examine and study the works of Ahmet Zeki Togan which is a guide in publishing, entailing meaning and in other content related issues of Makhtumguli's poems, in another words who has put his heart and soul in his work. An ample space will be given to Togan's critical evaluations of the publications of the poems and portrayal of Makhtumguli in Togan's own contemporary time and before. And they will be referred to. In the mean time, it will be clarified and analysed that the fact that Togan firstly published Makhtumguli's poems comprehensively in 12-17 issues of the magazine called "Shoora" in Orenburg in 1913 and his unconditional characterisation of the poet as "Being religious Makhtumguli's poems are not "meshrep" (spiritual) or pure "tasavvouf" (sufism) and dervish poems like the poems of Ahmet Yesevi. He is a religious and moral educator of people - a philosopher of the public."

PDF Formatında İndir

Download PDF