|
Makale Özeti:
|
Baharın gelişi, avcı, toplayıcı ve tarımla uğraşan toplumlarda önemli görülmüş ve adına kutlamalar düzenlenmiştir. Toplumlar zamanla medeniyet dairelerini değiştirseler bile bahar kutlamaları geleneklerini sürdürmeye devam etmişlerdir. Dünya’da olduğu gibi Türk Dünyası’nın dört bir yanında da baharın gelişi kutlanmakta ve kültürel bellekte varlığını sürdürmektedir. Türkler arasında baharın gelişinin kutlandığı Hıdırellez Bayramı pek çok inanç, ritüel ve geleneklerin yaşatıldığı bir kutlamadır. Örneğin; evin bereketinin artması, kısmetin açılması, ev sahibi olunması, iş bulunması, sağlıklı, zengin ve başarılı olunması, yılın bol mahsullü ve bereketli geçmesi gibi pek çok dileğin gerçekleşmesi için dualar edilir, uygulamalar yapılır ve bir yıl boyunca bu dileklerin gerçekleşmesi beklenir. Uğursuzluk getireceğini düşünülen pek çok uygulamadan ise sakınılır. Hıdırellez ile ilgili bu inanışlar ritüeller ve anlatılar aracılığıyla varlığını yüzyıllaradır sürdürmektedir. Balkanlarda yaşayan Türkler arasında da Hıdırellez geleneğinin yaşadığı, yaşatıldığı görülmektedir. Bereketin artması, dileklerin gerçekleşmesi için pek çok uygulamalar yapıldığı gibi aynı zamanda cadılardan korunmak amacıyla da bir takım inançların olduğu, pratiklerin yapıldığı dabilinmektedir. Çalışmamızda Hıdırellez ve cadı inancı hakkında bilgi
verildikten sonra Balkanlarda Bulgaristan, Moldava ve Makedonya’da
yaşayan Türklerin ve Anadolu’daki Hıdırellez Bayramındaki cadı inanışı
ile ilgili örneklere yer verilmiştir. Pek çok kaynaktan beslenen Hıdırellez
geleneğinin sürdürülmesinde efsane, memorat ve pratiklerin önemi
değerlendirilmiştir.
|