image.jpg

Derginin Adı: Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
Cilt: 2021/2
Sayı: 46
Makale Başlık: Şemseddin Sâmi’nin Kâmûs-ı Türkî’sindeki Çağatayca Kelimeler
Makale Alternatif Dilde Başlık: Chagatay Words in Kâmûs-ı Turki of Şemseddin Sâmi
Makale Eklenme Tarihi: 29.12.2021
Okunma Sayısı: 0
Makale Özeti: İlk baskısı 1901 tarihinde İkdam gazetesi tarafından yapılan ve birçok yönden Türk sözlükçülüğünün yapı taşı durumundaki Kâmûs-ı Türkî, Şemseddin Sâmi’nin en önemli eserlerinden biridir. Bugüne kadar Türk dili ve tarihi alanında birçok çalışmaya temel olan Kâmûs-ı Türkî hâlâ üzerinde Türkologların çalışması gereken kaynak eserlerden biridir. Çalışmamızda Arnavutlar arasında Sami Fraşeri olarak tanınan ve çok sevilen Osmanlı aydını Şemseddin Sâmi’nin Kâmûs-ı Türkî adlı sözlüğünde Çağatayca notu düşülerek verilen kelimeleri inceledik. Bu kapsamda Kâmûs-ı Türkî’yi tarayarak Çağatayca notu düşülen kelimeler çıkarılmıştır. Bu kelimeler sözlükteki madde başlarına göre değil, Şemseddin Sâmi’nin madde içerisinde belirttiği imla ile çalışmaya aktarılmıştır. Çalışmamızda genel olarak Şemseddin Sâmi’nin Çağatayca anlayışını da ortaya koymaya çalıştık. Bu yüzden onun sözlüğün başında verdiği İfade-i Meram kısmında Doğu Türkçesi ve Çağatayca ile ilgili olan fikirlerini belirterek bu çerçevede sözlüğüne aldığı kelimelerin diğer Çağatayca sözlüklerdeki şekil ve anlam özellikleri ortaya konmaya çalışılmıştır.
Alternatif Dilde Özet: Kâmûs-ı Türkî, which was first published by İkdam newspaper in 1901 and which is the building block of Turkish lexicography in many ways, is one of the most important works of Şemseddin Sâmi. Kâmûs-ı Türkî, which has been the basis for many studies in the field of Turkish language and history, is still one of the source works on which Turcologists should work. In our study, we examined the words by deducting the note in Chagatay language in the dictionary of Kâmûs-ı Türkî of the Ottoman intellectual Şemseddin Sâmi, who is known as Sami Frashëri among Albanians and is very popular. In this context, words with a note in Chagatay were removed by scanning Kâmûs-ı Türkî. These words were transferred to the study not according to the headings in the dictionary, but with the spelling stated by Şemseddin Sâmi in the article. In our study, we tried to reveal Şemseddin Sâmi's Chagatay understanding in general. Therefore, in the section İfade-i Meram, which he gave at the beginning of the dictionary, he tried to reveal the form and meaning features of the words he took into his dictionary in other Chagatay dictionaries by stating his ideas about Eastern Turkish and Chagatay.

PDF Formatında İndir

Download PDF