|
Derginin Adı:
|
TESAM AKADEMİ
|
|
Cilt:
|
2015/1
|
|
Sayı:
|
1
|
|
Makale Başlık:
|
“TÜRKSÜZ ERMENISTAN” İDEOLOJISININ SONUÇLARI: ERMENISTAN’IN TEK ULUSLU ve MONOETNIK DEVLETE DÖNÜŞTÜRÜLME SÜREÇLERI
|
|
Makale Alternatif Dilde Başlık:
|
The Consequences of the Ideology of Armenia without Turks: The Processes of Armenia’s Conversion into the Single National and Monoethnic State
|
|
Makale Eklenme Tarihi:
|
17.02.2015
|
|
Okunma Sayısı:
|
1
|
|
Makale Özeti:
|
1813–1828 yıllarında Rusya ile İran arasında yapılan iki savaşın (1804–1813,
1826–1828) sonucunda imzalanan Gülistan (12 Ekim 1813) ve Türkmençay (10
Şubat 1828) Anlaşmaları, Azerbaycan halkının tarihinde trajik rol oynamış ve
Azerbaycan’ın parçalanmasına yol açmıştır. Bu anlaşmalar sonucunda Azerbaycan’ın
kuzeyi Rusya, güneyi ise İran’ın yönetimine geçmiştir. Türkmençay Anlaşması’nın 15.
Maddesi gereğince de İran’da yaşayan Ermeniler’in Erivan, Karabağ ve Nahçıvan’a
toplu şekilde göç ettirilmesine başlanmıştır. Söz konusu uygulama sonucunda bu
arazilerde tarihsel olarak yerleşik olan Azerbaycan Türkleri kendi yurtlarından
mahrum edilmiştir.
Türkmençay Anlaşması’ndan hemen sonra İmparator I. Nikolay 1828’in 21 Mart’ında
Erivan ve Nahçıvan Hanlıkları’nın arazisinde bir “Ermeni eyaleti” kurulmasına ilişkin
emir imzalamıştır. Bu emre göre o zaman 7 bin 331 Azerbaycan Türkü’nün ve 2 bin
369 Ermeni’nin yaşadığı Erivan şehri de “Ermeni eyaleti” bünyesine dâhil edilmiştir.
Osmanlı ile yapılan savaşların (1828-1829, 1877-1878) sonucunda, 1829-1830
yılları arasında Güney Kafkasya’ya (Nahçıvan, Karabağ, Erivan) 40 bin İran, 84 bin
600 Osmanlı Ermenisi yerleştirilmiştir. Tüm bunlara rağmen 19. yüzyılın sonunda
Erivan Eyaleti (gubernatorluk-Rusça) Azerbaycan Türklerinin sayısına göre Bakü ve
Yelizavetopol (Gence) eyaletlerinden sonra Kafkasya’da üçüncü yeri tutmaktadır.
Azerbaycan tarihinde yaşanmış en büyük facialar 1905-1907 ve 1915-1920’lerde de
devam etmiş ve 1920’li yıllardan başlayarak 30 yıla yakın süren represyon (sürgün,
baskı) olmuştur. Öyle ki bu yıllarda Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarında insan
haklarına aykırı kanunlar uyarınca totaliter devlet rejiminin işlediği despotluk ve
şiddet sonucunda yüz binlerce masum insan, genellikle ulusal kendini tanıma ve milli
devlet inancına, siyasi rejimin diktatörlüğüne değil, milli duygu ile düşündüğü için
represyonlara maruz kalmıştır. Azeriler’in Ermenistan’dan (Batı Azerbaycan’dan)
göç ettirilmesi henüz 18. yüzyılda başlanmış ve üç aşamada yapılmıştır:
• Birinci aşama 1905-1920 yılları;
• İkinci aşama 1948-1953 yılları;
• Üçüncü aşama 1988-1992 yılları.
Bu süreçler zarfında Ermeniler Batı Azerbaycan’da yaşayan Azerbaycanlılar’ın
yüzlerce yerleşim noktasını yerle bir ederek, 30 bine yakın evi yıkmışlar ve ihtiyar,
çocuk ve kadınların da aralarında bulunduğu 140 bin kişiyi vahşice öldürmüşler,
750 binden fazla Azerbaycanlı’yı da Ermenistan’dan (Batı Azerbaycan’dan) göç
ettirmişlerdir. 1988 yılında ise 220 binden fazla Azerbaycanlı, Ermeni vahşetine
tahammül edemediğinden doğup büyüdükleri kendi ana topraklarını terk etmiştir.
|
|
Alternatif Dilde Özet:
|
Gulistan (October 12, 1813) and Turkmenchay (February 10, 1828) Agreements
which signed as a result of two wars made between Iran with Russia in 1813-
1828 years, have played a tragic role in the history of the Azerbaijani people and
caused the disintegration of Azerbaijan. The north of the Azerbaijan was ceded
to the management of Russia and its south was ceded to the management of Iran.
Iran started to make living Armenians emigrate collectively to Yerevan, Karabakh
and Nakhichevan in accordance with 15th proviso of the Treaty of Turkmenchay
Azerbaijani Turks who historically settled in this land was deprived of their own
homeland as a result of the application at issue.
Emperor Nicholas I signed a decree concerning being established of an “Armenian
province” in the lands of the khanates of Yerevan and shortly after the Treaty of
Turkmenchay on 21 March 1828. According to this decree, the city of Yerevan
where 7331 Azerbaijani Turks and 2369 Armenians lived at that time was included
in “Armenian province”. 40000 Iranian Armenians and 84600 Ottoman Armenians
were domiciled in the Southern Caucasus (Nakhchivan, Karabakh, Yerevan) in the
years between 1829-1830 as a result of the wars made with Ottoman (1828-1829,
1877-1878). Despite all this, Yerevan State (gubernatorluk-Russian) held third place
after Baku and Yelizavetopol (Ganja) states considering the number of Azerbaijani
Turks at the end of the 19th century.
The biggest disasters experienced in the history of Azerbaijan continued in 1905-
1907 and 1915-1920s, too and the repression (deportation, oppression) that started
in 1920s, lasted nearly 30 years happened. So much so that, hundreds of thousands of
innocent people were exposed to repressions, usually national self-recognition and
national government belief, not the dictatorship of the political regime, for thinking
with a national feeling as a result of the fact that totalitarian regimes committed
despotism and violence in accordance with the laws against the human rights in
the territory of Republic of Azerbaijan in those years.Making Azerbaijanis emigrate
from Armenia (from the West Azerbaijan) started in the 18th century and was built
in three stages:
• The first stage in the years between 1905-1920;
• The second stage in the years between 1948-1953;
• The third stage in the years between 1988-1992 .
During this time Armenians razed hundreds of settlements of Azerbaijanis living
in Western Azerbaijan, they demolished nearly 30000 houses and brutally killed
140000 people consisting of old people, children and women, made more than
750000 Azerbaijanis emigrate from Armenia (from the West Azerbaijan ). More than
220000 Azerbaijanis left their native lands where they were born and grew because
they couldn’t put up with the savagery of Armenians in 1988.
|